Bir kişiye, gruba veya nesneye ilişkin duygu yüklü tutumumuza ön yargı deniyor. Konu ön yargı olduğunda aklımıza ilk olarak olumsuz duygular geliyorsa da olumlu ön yargılar da bulunuyor. Japonların çalışkan olduğunu düşünmek olumlu ön yargıya örnek verilebiliyor. Bu ön yargı Japonları çok etkilemeyebiliyorsa da olumsuz ön yargılar yıkıcı olabiliyor. Ön Devamı…
Savaş ya da kaç tepkisi tehdit edici ve stresli bir durum algıladığımızda verdiğimiz tepkidir. Sempatik sinir sistemimizin aktive olmasıyla ortaya çıkan bu tepki hayatta kalmamıza ve tehlikeli durumlar karşısında hızlı hareket etmemize yardımcı oluyor. Örneğin, bir köpek havlayarak bize doğru koşmaya başladığı an savaş ya da kaç tepkisi veriyoruz. Aynı Devamı…
Duygularımızın kısa ve istemsiz bir yansıması olan mikro ifadeler çoğunlukla gerçek duygularımızı gizlemeye ve maskelemeye çalıştığımız durumlarda ortaya çıkıyor. Normal (makro) yüz ifadelerimizle karşılaştırdığımızda mikro duygu ifadelerimizi isteyerek ortaya çıkarmamız veya engellememiz zor oluyor. İğrenme, öfke, korku, sevinç, üzüntü ve şaşkınlık gibi evrensel duygularımızla birlikte ortaya çıkan mikro ifadelerin hızı Devamı…
Çözülme, ayrışma ve bölünme gibi anlamlara gelen dissosiyasyon düşüncelerimizden, duygularımızdan ve kimliğimizden kopuş yaşadığımız zihinsel bir süreci ifade ediyor. Bazı psikolojik bozuklarda görülse de hepimiz dissosiyasyonu belli bir seviyede ve zaman zaman deneyimliyoruz. Çok sıkıldığınız bir eğitimde zihninizin hayallere daldığı olmuştur. Kitap okurken dikkatiniz farklı düşüncelere kaydığından aynı sayfayı tekrar Devamı…
Almanca başkasının talihsizliğinden duyulan keyif anlamına gelen schadenfreude, zarar (schade) ve neşe (freude) sözcüklerinden oluşuyor. Schadenfreude, yani başkasının başına gelen kötü şeylerin zaman zaman hoşumuza gitmesi bizi kötü biri yapmıyor. Bu duygunun evrimsel kökenlerinin olduğu, adalet ve rekabetle ilişkili olduğu düşünülüyor. Rekabetin olduğu alanlarda diğer kişilere ve gruplara karşı üstünlük Devamı…
Duygusal körlük olarak da bilinen aleksitimi; a (yok), lexis (söz) ve thymos (duygu) sözcüklerinden oluşuyor ve duyguları sözel olarak dile getirememe anlamına geliyor. Duygularımızın farkında olmamız, onları anlamamız, ifade edebilmemiz ve düzenleyebilmemiz psikolojik sağlığımız için önemli ancak aleksitimisi olan bireyler; kendi duygularını tam olarak anlayamıyor, onları ifade etmekte zorlanıyor, duygularını sosyal Devamı…
Kendini kabul (koşulsuz kendini kabul) fiziksel ve zihinsel özelliklerimizi olumlu ve olumsuz olmasına bakmaksızın olduğu gibi kabul etmemize deniyor. Kendimizi olduğumuz gibi kabul etmek düşündüğünüz kadar kolay olmayabiliyor çünkü farklı olan ve kabul edilmeyeceğini varsaydığımız niteliklerimizi saklama ve değiştirme eğiliminde oluyoruz. Çocukluk deneyimlerimiz burada büyük rol oynuyor. Hangi özelliklerimizin kabul edilebilir Devamı…
Öz-şefkat kendinizi olduğunuz gibi kabul ederek kendinize nezaket göstermenize deniyor. Çoğu yetişkin tarafından çocuksu bir tutum olarak algılanabilen öz-şefkat; güçlü ve zayıf yönleriniz olduğunu fark etmenizden ve bunun sorun olmadığını kabul etmenizden başka bir şey değildir. Birçoğunuz başka kişilere şefkat gösterdiğinizde muhtemelen ikinci kez düşünmüyorsunuz. Örneğin; işe kabul edilmeyen arkadaşınızı Devamı…
Anhedoni, normalde haz veren etkinliklerden zevk alamamanızı ifade ediyor. İlgisizlikle aynı şey olmasa da anhedoni yaşıyorsanız çoğu etkinliğe karşı ilgisiz olabiliyorsunuz. Çok farklı alt kategorileri olsa da anhedoni kabaca sosyal ve fiziksel olarak ikiye ayrılabiliyor. Sosyal anhedoni, kişilerarası etkileşimlere ilgisiz olmanız ve sosyal ilişkilerden zevk almamanız anlamına geliyor. Fiziksel anhedoni Devamı…
Depresyonda değilsiniz, aşırı stresli hissetmiyorsunuz ve tükenmiş değilsiniz ancak bir şeyler yolunda gitmiyormuş gibi hissediyorsanız languishing sendromu yaşıyor olabilirsiniz. Türkçeye tatsızlık olarak çevrilebilen languishing sendromu, “eh işte!” veya “idare eder” ifadelerini kullandığınız ruh durumuyla örtüşüyor. Psikiyatrik bir tanı ve psikolojik bir bozukluk olarak görülmeyen languishing sendromu ne iyi ne kötü arasında Devamı…
Öğrenilmiş çaresizlik, tekrarlanan zorluklarla karşısında koşulları değiştirecek gücümüzün olmadığına inanmamız olarak tanımlanıyor. Öğrenilmiş çaresizliği deneyimlediğimizde var olan olumsuz koşulları değiştirme olasılığımız olsa bile harekete geçmekten vazgeçerek kaderimizi kabul ediyoruz. Öğrenilmiş çaresizlik, psikolog olan Seligman ve Overmier‘in 1967 yılında hayvanlarla yaptığı çalışmada keşfediliyor. Çalışmada, köpekler bulundukları zemin üzerinden kaçamayacakları bir dizi Devamı…
Kayıptan sonra gelen yas sürecini ve yas belirtilerini önceki yazımda anlatmıştım. Yas sürecini yönetmenizde size ve yas yaşayan yakınlarınıza faydası olacağını düşündüğüm önerilerde bulunacağım. Sizi fiziksel, psikolojik ve sosyal olarak sarsan yas sürecinde kendinize karşı sabırlı olun. Zorlayıcı olsa da etrafınızdaki insanlarla yaşadığınız kayıpla ilgili konuşarak öfke, suçluluk, korku ve Devamı…
Hayatınız boyunca kaçınılmaz olarak birçok kayıp yaşarsınız. Bunların en büyüğü ve zorlayıcı olanı sevdiğiniz birinin kaybıdır. Bunun yanında ayrılık, işten çıkarılma, ebeveynlerin boşanması, aileden ve evden ayrılma, hastalık ve kaza sebebiyle oluşan yeti yitimi de kayıp yaşantılarına örnektir. Yas ise bu kayıplara yönelik bir tepki olarak ortaya çıkıyor. Kayıp sonrasında, Devamı…