Obezite, vücutta aşırı ve anormal yağ birikmesi şeklinde tanımlanıyor. Türkiye’de obezite kadınlarda %41, erkeklerde %20,5 ve toplamda %30,3 oranında¹ görülüyor. Obezitenin nedenlerini, belirtilerini, tanı yöntemlerini, tedavisini ve beslenme yaklaşımını birlikte inceleyelim.

baskül, kantar, tartı, boy ölçer, kilo verme, zayıflama

1 • Obezitenin nedenleri nelerdir?

Obezitenin pek çok nedeni bulunuyor. Yeterli ve dengeli beslenme alışkanlıklarının olmaması obezitenin oluşmasındaki en büyük etkendir. Obezitenin diğer nedenlerini ise şöyle sıralayabilirim:

Egzersiz, spor, egzersiz bisikleti, antrenör, fizyoterapist, spor yapan kadın, spor yapan adam

2 • Obezite belirtileri nelerdir?

Vücut yağ kütlesinin artması obezitenin en önemli belirtisi olarak karşımıza çıkıyor.

BMI, BKİ, VKİ, beden kütle endeksi, vücut kütle endeksi, body mass index, vücut kitle indeksi, beden kitle indeksi

Beden kütle indeksinin hesaplanması

3 • Obezite tanı yöntemleri nelerdir?

Obezitenin tespit edilmesinde en yaygın kullanılan yöntem beden kütle indeksidir. Beden kütle indeksi vücut yağ oranını doğrudan ölçmemesine karşın yağ oranı tahminini %90’ın üzerinde doğruluk payı ile yapıyor. Beden kütle indeksinin 30 kg/m² değerinin üzerinde olması obezitenin bulunduğunu gösteriyor.

Profesyonel vücut kompozisyon analizi, BIA

Profesyonel vücut kompozisyon analiz cihazı

Vücudun kas, yağ ve su gibi bileşenleri ile obezite durumu yakından ilişkilidir. Profesyonel vücut kompozisyon analizi danışanımızın vücut ağırlığını oluşturan yapıların analiz cihazları ile kapsamlı olarak ortaya çıkarılması işlemidir. Obezitenin tespit edilmesi amacıyla yapılan bu analizde uzman diyetisyen tarafından BIA yöntemi kullanılıyor. Bu yöntem sayesinde tahmini veriler yerine direkt ölçüm yapılarak obezite durumu tespit ediliyor.

obezite, hamburger, abur cubur, kalori, çocuk obezite, çocuk diyet

4 • Obezite tedavi yöntemleri nelerdir?

Obezite tedavisinde farklı yöntemler² uygulanıyor, bunlar:

Obezitenin bireye verebileceği zarar ile tedavi sırasında oluşabilecek riskler arasında denge gözetilerek tedavi seçiminin hastaya özgü olarak yapılması gerekiyor. Obezite tedavisinde diyet ve fiziksel aktivite, yaşam biçimi değişikliklerini içeriyor. Yaşam biçimi değişiklikleri geleneksel olması, yan etki profili barındırmaması, ekonomik ve güvenilir sonuçlar vermesi nedeniyle cerrahi tedaviden daha öncelikli şekilde düşünülüyor. Yaşam biçimi değişiklikleri, obezite tedavisinin temel taşı olmakla birlikte farmakolojik tedavi ve obezite cerrahisi her geçen gün daha da yaygınlaşıyor. Obezitenin de içinde bulunduğu sağlık sorunlarına yönelik olarak geleneksel ve tamamlayıcı tedaviler Sağlık Bakanlığı tarafından öneriliyor.

diyetisyen, kadın, avokado, beslenme eğitimi, danışan, besin kartları, diyet anlatımı

Obezite tedavisinde tıbbi beslenme anahtar rol oynuyor. Obezitenin önlenmesinde önemli rolleri ve sorumlulukları bulunan diyetisyenler, kanıta dayalı sağlık araştırmaları ışığında hasta ya da danışanına özgü tıbbi beslenme tedavisi uygulamaya yetkili sağlık profesyonelleridirler. Obeziteli bireylerde tıbbi beslenme tedavisi:

  • Vücut ağırlığını hedeflenen düzeye indirmeyi,
  • Obeziteden etkilenen bireyin 50’den fazla besin ögesi gereksinimini yeterli ve dengeli biçimde karşılamayı,
  • Hastaya hatalı beslenme alışkanlıkları yerine doğru beslenme
    alışkanlıkları kazandırmayı,
  • Vücut ağırlığı istenen düzeye geldiğinde tekrar ağırlık artışını
    engelleyerek vücut ağırlığının sürekli olarak hedeflenen aralıkta
    kalmasını hedefliyor.

Hastanın beslenme tedavisine uyum sağlayabilmesi için yapılacak değişikliklerin lezzet ve uygulanabilirlik açısından kabul edilebilir olması gerekiyor. Bu nedenle beslenme tedavisinin dikkate alınması ve diyetisyen tarafından uygun aralıklarla hasta ve danışan kontrollerinin yapılması gerekiyor.

diyetisyen, kadın, pembe, mutfak, yemek tarifi, kadın, yeşillik, avokado
Egzersizin ağırlık kaybı üzerindeki başarısı hakkında tartışmalar sürerken fiziksel aktivitenin abdominal obeziteyi azalttığı ve ağırlık kaybı sürecinde olası kas kütlesindeki kayıpları önlediği kesin olarak kabul ediliyor. Egzersizin enerji harcamasını artırmakla birlikte, enerji değeri kısıtlı diyetlerle birlikte yapıldığında olası yağsız doku kaybını azaltacağı belirtiliyor. Bu nedenle Sağlık Bakanlığı, beslenme tedavisine fiziksel aktivitenin de eklenmesini öneriyor. Yalnızca egzersiz yapan obeziteli bireylerin ideal vücut ağırlıklarına düşebildikleri fakat ulaştıkları bu ağırlıklarını korumayı başaramadıkları ortaya konuluyor.

diyet, not, sarımsak, sunum, diyet listesi, diyetisyen, domates, yazı, yazar

Düşünce sistemlerinin duygu ve davranışlara yön veren temel faktör olduğunu savunan bilişsel-davranışçı terapi yaklaşımına göre psikolojik rahatsızlıklar, kişinin yaşadığı olayla ilintili hatalı düşünceleri doğrultusunda ortaya çıkıyor. Terapi içinde uyaran kontrolü, kendini izleme, pekiştirme ve güçlendirme, besin tüketim kontrolü, bilişsel yeniden yapılandırma ve fiziksel aktivite düzeyini artırma yer alıyor.

pembe, diyetisyen, tarif, yemek reçetesi, mutfak, yemek hazırlama

Obezite tedavisinde yaşam biçiminin değiştirilmesi esas kural olarak görülüyor, diyet ve fiziksel aktivite gibi yaşam biçiminde yapılan değişikliklerin bilişsel-davranışçı müdahalelerle birleştirilmesi obezite tedavisinin etkinliğini artırarak vücut ağırlığının korunmasını destekliyor.

cerrahi, operasyon, ameliyat

Obezite tedavisinde cerrahi yöntemlerin hızlı ve güvenilir olduğu kabul ediliyorsa da uzun dönem sonuçları ve yaşam kalitesi üzerindeki etkileri hâlâ sorgulanıyor. ABD başta olmak üzere pek çok ülkede giderek artan oranda uygulanan bariatrik cerrahi, sosyal bir sorunun yol açtığı tıbbi sonuçlara cerrahi bir çözüm olarak görülüyor.

sağlık bakanlığı, TCSB logo

Sağlık Bakanlığı, sağlığın korunması ve geliştirilmesine yönelik geleneksel ve tamamlayıcı tedavi yöntemlerini belirlemek, bu yöntemleri uygulayacak profesyonelin eğitim ve yetkilendirilmeleri ile bu yöntemlerin uygulanacağı sağlık kuruluşlarının usul ve esaslarını düzenlemek amacıyla 2014 yılında Geleneksel ve Tamamlayıcı Tıp Uygulamaları Yönetmeliği’ni yayımlamıştır. Bu yönetmelikte 15 tedavi yöntemine yer veriliyor, bunlar: Akupunktur, apiterapi, fitoterapi, hipnoz, sülük uygulaması, homeopati, kayropraktik, kupa uygulaması, larva tedavisi, ortaderi tedavisi, proloterapi, osteopati, ozon uygulaması, refleksoloji ve müzik terapi olarak² karşımıza çıkıyor.

acupuncture, akupunktur, akapunktur, getat, iğneli zayıflama tedavisi

Bu uygulamalardan akupunktur ve hipnoz, eksojen obezite tanısı almış hastalarda beslenme tedavisine uyuma yardımcı olması amacıyla öneriliyor.

diyetisyen, doktor, beslenem eğitimi, danışan, uzman

5 • Obezitede beslenme tedavisi nasıldır?

Detaylı anamnez (obezite ve diğer hastalıkların öyküsü)antropometrik ölçümlerlaboratuvar bulgularının değerlendirilmesi, enerji ve besin ögesi gereksinimlerinin hesaplanması, yakından takip ve değerlendirme uygulamalarını kapsayan beslenme tedavisi, obezite ile yaşayan bireylerin ağırlık kaybetmelerini, yaşam biçimlerini iyileştirmelerini, hastalık risklerinin azalmasını ve yaşam kalitesinin iyileşmesini sağlıyor.

Uzman Diyetisyen Şenol YILDIZ

Uzman Diyetisyen • Şenol YILDIZ

Obezite hakkında geniş bilgi için hekiminizle ve uzman diyetisyeninizle görüşün. Sağlıklı günler diliyorum.

¹Sağlık Bakanlığı, hsgm.saglik.gov.tr/tr/obezite/turkiyede-obezitenin-gorulme-sikligi.html
²Şenol Yıldız, acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/399776/yokAcikBilim_10319219.pdf
2.105 kez okundu

Uzman Diyetisyen Şenol Yıldız

Ankara Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik bölümünden 2014 yılında mezun olan Şenol Yıldız, lisansüstü eğitimini Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü’nde tamamlayarak bilim uzmanı unvanı aldı. Mesleki yaşamına fitoterapi ve besin takviyeleri alanında öncü bir Amerikan şirketinde görev alarak başlayan Diyetisyen Şenol Yıldız, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nde hizmet vermeye devam ediyor.

0 yorum

Bir yanıt yazın

Avatar placeholder

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir