5 soruda A vitamini

Hücre bölünmesi, büyüme, kemik gelişimi, üreme, bağışıklığın güçlenmesi, cilt sağlığının korunması ve görme fonksiyonları üzerinde etkili olan A vitamini; ß-karoten, karotenoit ve en aktif hâli olan retinol formlarında bulunuyor.

Retinol ve retinal hayvansal kaynaklı besinlerde bulunuyorken ß-karoten bitkisel kaynaklı besinlerde yer alıyor.

A vitamini çoğunlukla ß-karoten olarak besinlerden alınıyor, karaciğerde depolanarak RBP (retinol bağlayıcı protein) aracılığı ile dolaşıma katılıyor.

A vitamini gözdeki retina tabakasında bulunan ve ışık ışınlarını tanıyan rodopsin isimli proteine bağlanarak gece görüşünü mümkün kılıyor.

1 • A vitamini hangi besinlerde bulunuyor?

• Karaciğer, balık
• Peynir, yumurta sarısı, süt
• Portakal, şeftali, kuru kayısı
• Patates, tatlı patates, havuç, kabak, brokoli
• Koyu yeşil yapraklı sebzeler (tere, roka, ıspanak)

Hayvansal kaynaklı besinlerden alınan A vitamininin emilirliğinin daha yüksek olduğu biliniyor.

2 • A vitamininin günlük gereksinim miktarı ne kadar?

• 19 yaş ve üzerindeki erkekler günlük 3.000 IU (900 mcg),
• 19 yaş ve üzerindeki kadınlar günlük 2.300 IU (700 mcg),
• Gebelik döneminde günlük 2.600 IU (800 mcg) ve
• Emziklilik döneminde günlük 4.300 IU (1.300 mcg) A vitamini alınması gerekiyor.

A vitamini içeren besinleri tüketmeyen, vegan yaşayan ya da vejetaryen beslenen bireylerin A vitamini takviyesi almaları gerekebiliyor.

3 • A vitamini yetersizliğinin belirtileri neler?

• Gece körlüğü (niktalopi veya tavuk karası hastalığı)
• Göz kuruluğu (kseroftalmi)
• Bağışıklık sisteminde zayıflama
• Sık tekrarlayan üst solunum yolları enfeksiyonları, grip, nezle ve diyare (ishal)

4 • A vitamini eksikliği kimlerde görülüyor?

• Demir yetersizliği anemisi bulunan,
• Vejetaryen beslenen,
• Alkol bağımlılığı bulunan,
• Emilim bozukluğu olan,
• Çinko eksikliğinin eşlik ettiği malnütrisyonu bulunan hastalarda A vitamini eksikliği görülebiliyor.

5 • A vitamini takviyesi alırken nelere dikkat etmelisiniz?

• Amerikan Besin ve Beslenme Konseyi günlük maksimum A vitamini dozunu 10.000 IU (3.000 mcg) olarak belirliyor.
• Gereksinimden fazla miktarda A vitamini alımının osteoporoz ve akciğer kanseri riskini artırdığı biliniyor.
• Gebelerin günlük 5.000 IU (1.500 mcg) A vitamini sınırını aşmamaları gerektiği ve gebeliğin ilk trimesterinde A vitamini takviyesi almamaları gerektiği belirtiliyor.
• Hipotiroidi ile yaşayan bireylerin A vitamini takviyesi kullanmamaları gerektiği bildiriliyor.

Öte yandan fazla miktarda alınan A vitamini karaciğer hastalıklarına ve kanamalara neden olabiliyor.

A vitamini hakkında detaylı bilgi için hekiminizle, uzman diyetisyeninizle ve eczacınızla görüşün. Sağlıklı, dengeli ve keyifli günler diliyorum.