Su ürünleri sağlıklı yağ ve kaliteli protein içermeleri nedeniyle tercih ediliyorken ağır metaller ve mikroplastikler su ürünlerinin tüketimi noktasında çekince yaratıyor. Diyetin önemli bir parçası olan su ürünlerinin neler olduğunu, sağlığa yararlarını ve olası zararlarını birlikte inceleyelim istedim.
Yaygın olarak bilinen su ürünleri şunlardır:
- hamsi, palamut, istavrit, sardalye, alabalık, sazan gibi balıklar
- karides, kalamar, ıstakoz, deniz tarağı, kerevit, yengeç gibi kabuklular
- midye, istiridye, ahtapot, salyangoz, sümüklüböcek gibi yumuşakçalar
- denizkestanesi, denizhıyarı gibi derisi dikenliler
Su ürünlerinin sağlığa yararları
- Su ürünleri protein, B12 vitamini, çinko ve selenyum açısından zengindir. Su ürünleri omega 3 yağ asitlerinin [eikosapentaenoik asidin (EPA) ve dokosaheksaenoik asidin (DHA)] birincil kaynağı olarak biliniyor.
- Su ürünleri kalp-damar sağlığını ve sinir sistemini koruyor.
Su ürünleri sağlığa zararları
- Diğer tüm besinlerde olduğu gibi kızarmış su ürünleri sağlığa zarar veriyor. Kızartma işlemiyle heterosiklik amin (HCA), akrolein, aldehit ve polisiklik aromatik hidrokarbon ismi verilen kanser öncüsü bileşikler oluşuyor.
- Ton balığı, köpek balığı, kral uskumru, kılıçbalığı, kiremit balığı başta olmak üzere bazı su ürünleri cıva ve diğer ağır metalleri yüksek miktarda içerebiliyor. Su ürününün içerdiği civa miktarı canlının yaşına, boyutuna ve yaşadığı suyun özelliğine göre değişiyor. Cıva içeren su ürünlerinin tüketilmesi bilişsel sorunlara, hipertansiyona, kalp krizi riskine ve bağışıklık sisteminin düşmesine¹ neden olabiliyor.
- Su ürünleri mikroplastik (5 mm’den küçük plastik atıkları) içerebiliyor.
- Kötü balıkçılık yönetimi, su ürünleri elde etmek için kullanılan sorumsuz yöntemler ve aşırı avlanma balıkçılığın çöküşüne ve küresel gıda krizine yol açacağından¹ korkuluyor.
Yabani Alaska somonu, alabalık, morina, mezgit balığı, ringa, sardalye ve istiridye gibi su ürünlerinin cıva içeriği diğerlerinden daha düşük olabiliyor. Özellikle hamilelerin yabani somon tüketmesi gerektiği² belirtiliyor.
Sürdürülebilirliğe uygun olarak avlanmış veya çiftlikte yetiştirilmiş su ürünlerini seçerek yüksek cıvalı balıklardan kaçınabilirsiniz. Ayrıca su ürünlerini kızartma yerine buğulamayı, haşlamayı veya fırınlamayı deneyin. Konuya ilişkin geniş bilgi için uzman diyetisyeninizle görüşün. Sağlıklı günler diliyorum.
¹healthline.com/nutrition/is-seafood-healthy ²Schwarcz, J. (2013). Günde bir elma: Yediğimiz yiyecekler hakkında efsaneler, yanlış bilinenler ve gerçekler. (Çev. Alpöz, R.), NTV yayınları
0 yorum