Diş hekimi korkusu: Dentofobi nedir?

Siz de diş hekimine gitmekten çekiniyor musunuz? Ağrınız dayanılmaz hâle gelene kadar diş hekiminizden randevu almayı sürekli erteliyor musunuz? Yalnız değilsiniz.

Ülkemizde en yaygın fobilerden biri olan dental fobi neredeyse ilk sıralarda yer alıyor. Yazının başlığını okuduğunuzda bile kalbiniz atmaya, karnınıza ağrılar girmeye başlıyorsa yazının devamını okumanızı tavsiye ederiz.

Çocukluğunuzda dişiniz çekilirken, dolgu yapılırken ağrınız oldu mu? Kötü bir tecrübe yaşadınız mı? Eğer diş hekimi korkunuz varsa bu konuda yalnız değilsiniz. Türkiye’de 2015 yılında yapılan bir araştırmaya göre 19 milyon kişi dişçi koltuğundan korkuyor. Yani bu da her 6 kişiden 5’inin dişçiden korktuğu anlamına geliyor. Aslında bu fobi dünya genelinde de çok yaygın bir fobi türü. Yani sorun evrensel…

Diş tedavileri ile ilgili her türlü işlemden, uyaranla orantılı olmayan şiddette ortaya çıkan anksiyete olarak tanımlanır. Bu abartılı anksiyete tepkisinin mantıksız olduğu bilinmesine rağmen birey kaçınma davranışlarını engelleyemez ya da belirgin bir sıkıntı ile bu duruma katlanır.

Dental fobi için birçok neden mevcuttur. En yaygın olanları şöyle sıralayabiliriz:

• Ağrı korkusu, diş hekimine gitmek istememenin en yaygın olan sebebidir.
• Geçmişte yaşanılan kötü tecrübeler (ağrılı tedavi veya diş çekimi sırasında yaşanılan travmatik durumlar)
• Başkalarından “ağrı ve korku” içerikli hikâyeler dinlemek.
• İğneden korkmak veya iğnenin işe yaramayacağını düşünmek.
• Lokal anestezinin yan etkisinden korkmak. Örneğin bazı hastalar, baş dönmesi, bitkin hissetmek ya da mide bulantısı gibi olası anestezik yan etkilerden korkabilir.
• Lokal anestezinin sebep olduğu uyuşukluk hissinden hoşlanmamak.
• Tedavi sırasında ağız açık bir hâlde koltukta oturup ne olduğunu görememenin verdiği savunmasız kalma ve kontrol kaybı korkusu.
• Utanma ve kişisel alan ihlali. Birçok hasta ağzın özel bölge olduğunu düşünerek ürolog ve jinekologdan kaçmaya benzer duyguyu taşır.
• Hastası ile empati yapmayan doktorlar ile edinilmiş kötü tecrübeler.
• Anne veya babaların iğne ve doktor ile çocukları korkutmaları.
• Bazı hastaların dişlerinin görüntüsünden ya da olası ağız kokusundan dolayı diş hekiminden utanmaları…

Biz bu konu ile ilgili ilk muayenede hastaların güvenini kazanmaya çalışıyoruz. Yaptığımız uygulamaları şöyle sıralayabiliriz:

• İlk muayenede hasta ile görüşme odasında, önce yüz yüze konuşup diş hekiminden beklentilerini ve varsa şikâyetlerini dinleyip kısa notlar alıyoruz.
• Muayene odasına girdiğinde yapacağımız işlem hakkında bilgi veriyoruz.
• Hastanın dişini ağrıtacak ya da canını acıtacak hiçbir uygulama yapmıyoruz. Genel ağız içi kontrolünü yapıyoruz.
• Panoramik röntgenini çekiyoruz.
• Gerekirse ağız içi bölgesel röntgenlerini çekiyoruz.
• Ağız ve dişlerin resmini çekiyoruz.
• Hastayı görüşme odasına alıp ağız ve diş sağlığı ile ilgili röntgenler ve resimler eşliğinde yapılacak olan tedavi hakkında uzunca bilgilendiriyoruz.

• Hastaların diş hekimlerine soru sormalarını, tedavi hakkında konuşmalarını sağlayacak bir ortam sunarak.
• Hastaların korku ve endişelerini hekimleri ile paylaşmalarını sağlayarak.
• Klinikte özel ışıklandırılmış odalarda hastalara istediği filmi izleme ya da istediği müziği dinleme imkanı sunarak.
• Sedasyon yöntemi ile hastaları sakinleştirerek.
• Ağrısız lokal anestezi uygulayarak.
• Genel anestezi ile hastaları uyutup tedaviyi uygulayarak.
• Hipnoz tekniği ile hastaları uyutup tedaviyi uygulayarak.

Diş hekimi korkusunu yendikten sonra ne yapılmalı?

Hastanın güvenini kazandıktan ve tedavisi bittikten sonra, hasta ağız ve diş sağlığını korumak için, periyodik diş bakımı ve diş temizliğine yönlendirilir. Ömür boyunca sağlıklı dişlere sahip olmak için ortalama 6 ayda 1 diş temizliği önerilir. Böylece hastalar diş eti hastalıklarına ve diş çürüklerine karşı korunacakları bilgisini edinirler.

Yılda 2 kez diş hekimini ziyaret etmek ve diş bakımını yaptırmak bundan sonra ihmal edilmemesi gereken bir alışkanlık olarak hastaların yaşamında yer almalıdır. Bu bilinci kazandırmak diş hekimi korkusunu yendikten sonra atılması gereken en önemli adımdır.

Dr. Engin Aksoy, disdostu.org/dis-hekimi-korkusu-dental-fobi/