Doğum sonrasında yapılan egzersiz gebelik öncesi vücut ağırlığına geri dönülmesi, kaygının giderilmesi, depresyonun önlenmesi ve kardiyovasküler iyilik halinin artırılması açısından fayda¹ sağlıyor. Ancak doğum yapan sporcunun yüksek yoğunluklu egzersize ve profesyonel spora ne zaman geri döneceği ile ilgili yeterli kılavuz² bulunmuyor.
Kanıta dayalı kılavuzların eksikliği nedeniyle bir grup araştırmacı Uluslararası Olimpiyat Komitesi’nin (IOC) mevcut literatürü inceleyerek hazırladığı özetle uyumlu olarak doğumdan sonra spora dönüş yolculuğunu 3 aşamalı bir süreç olarak ele² alıyor:
İyileşme aşaması
Bu aşamada hem fizyolojik homeostazın (özellikle kas ve iskelet sistemi yönetiminin) yeniden sağlanması hem de annenin dinlenme, anneliğe alışma ve bebeğiyle bağ kurma gibi ihtiyaçlarının karşılanması yer alıyor.
İyileşme genel olarak doğumdan sonraki ilk 12 haftayı kapsıyor. Ancak bu süreç doğum şekline (normal veya sezaryen), tıbbi ve cerrahi komplikasyonların varlığına veya yokluğuna bağlı olarak 12 haftadan uzun veya kısa² sürebiliyor.
Yapılan bir araştırmada elit sporcuların doğumdan sonraki 6 hafta içinde doğum öncesindeki aktivite seviyelerine döndüğü saptanmıştır. Çalışmadaki çoğu sporcu, anne olduktan sonra performans düzeylerinin aynı kaldığını veya daha iyi olduğunu³ söylemiştir.
Komplikasyonsuz bir gebelik ve doğumdan sonra yürüyüş, pelvik taban kaslarını kuvvetlendirme ve esnetme önerilen egzersizler arasında yer¹ alıyor.
Antrenman aşaması
Bu aşamada sporcunun kas-iskelet fonksiyonunun ve kardiyovasküler dayanıklılığın restorasyonundan sonra yapılan spora yönelik antrenmanların kademeli olarak yeniden başlatılması² hedefleniyor.
Yarışma aşaması
Sporcu sporuna tam katılım sağlayabildiğinde yarışma aşamasına geçmiş oluyor. Burada antrenman ve yarışma aşamalarının değişkenlik gösterebileceği unutulmamalıdır.
Sporcu antrenman aşamasındayken gebelik öncesi seviyesinin altında yarışıyor olabiliyor veya yarışma arasında/sırasında yaralanmanın bir sonucu olarak antrenman aşamasına geri² dönebiliyor.
Özellikle sporcularda doğum sonrası iyileşmeyi en üst düzeye çıkarmak için sporcunun kas ve iskelet sistemi, yapılan sporun gereksinimleri ve performans hedefleri göz önünde bulundurularak multidisipliner bir ekip tarafından sporcuya özel bir program² hazırlanmalıdır.
Sürecin sağlıklı bir şekilde ilerlemesi için hekim, fizyoterapist (özellikle kadın sağlığı ve spor konusunda uzman) ve spor diyetisyeni ile iletişime geçebilirsiniz.
1Yargıç, M. P., Karayılan, Ş. Ş., & Dönmez, G. (2014). Gebelik ve Egzersiz. Spor Hekimliği Dergisi, 49(3), 091-098. 2Deering, R. E., Christopher, S. M., & Heiderscheit, B. C. (2020). From Childbirth to the Starting Blocks: Are We Providing the Best Care to Our Postpartum Athletes?. The Journal of orthopaedic and sports physical therapy, 50(6), 281–284. https://doi.org/10.2519/jospt.2020.0607 3Sundgot-Borgen, J., Sundgot-Borgen, C., Myklebust, G., Sølvberg, N., & Torstveit, M. K. (2019). Elite athletes get pregnant, have healthy babies and return to sport early postpartum. BMJ open sport & exercise medicine, 5(1), e000652. https://doi.org/10.1136/bmjsem-2019-000652 4ACOG Committee Opinion No. 650: Physical Activity and Exercise During Pregnancy and the Postpartum Period. (2015). Obstetrics and gynecology, 126(6), e135–e142. https://doi.org/10.1097/AOG.0000000000001214
0 yorum