Günlük yaşantımızda ve medyada birçok şiddet olayına şahit oluyoruz. Söz konusu şiddet olayları bunu deneyimleyen mağdurlar için travmatik, örseleyici ve trajik olabiliyor. Şiddet, onu deneyimleyenler için zorlayıcı olsa da mağduru suçlama eğiliminde olabiliyoruz. Bu eğilim sosyal psikolojide mağduru (kurbanı) suçlama olarak tanımlanıyor. Mağduru suçlamaya dair en yaygın örnek kadına yönelik Devamı…
Psikolojinin uzmanlık alanlarından biri olan geropsikoloji, yaşlı yetişkinlerin zihinsel sağlığını iyileştirmeyi amaçlıyor. Geropsikoloji, geriatrik psikoloji olarak da adlandırılıyor. Geropsikoloji yaşlıların ve onların ailelerinin: İyilik hâlini sürdürmelerine, yaşadıkları sorunları yönetmelerine, geri kalan yaşamlarında potansiyellerini en üst düzeyde kullanmalarıma yardımcı oluyor. Geropsikologlar yetişkin gelişimi, yaşlanma ve ileri yaşlardaki zihinsel sağlık konularında uzmanlaşarak Devamı…
Bir kişiye, gruba veya nesneye ilişkin duygu yüklü tutumumuza ön yargı deniyor. Konu ön yargı olduğunda aklımıza ilk olarak olumsuz duygular geliyorsa da olumlu ön yargılar da bulunuyor. Japonların çalışkan olduğunu düşünmek olumlu ön yargıya örnek verilebiliyor. Bu ön yargı Japonları çok etkilemeyebiliyorsa da olumsuz ön yargılar yıkıcı olabiliyor. Ön Devamı…
Bir kişi ve durum ile ilgili olumlu özellikleri abartıp olumsuz özellikleri ve kusurları görmezden gelmemize idealize etme (idealleştirme) deniyor. Böylece idealize ettiğimiz kişiyi ve durumu mükemmele yakın özelliklere sahipmiş gibi algılıyoruz. İdealize etme, gerçekçi düşünmemizi engelliyor gibi görünse de çocukluk çağımızın bazı dönemlerinde gelişimimiz için önemli rol oynuyor. 92 kez Devamı…
Kendini gerçekleştiren kehanet, bir kişiyle ilgili beklentilerimizin ve inançlarımızın gerçekleşmesine deniyor. Davranışlarımız, beklentilerimize göre şekilleniyor ve karşımızdaki kişi de bizim beklentilerimizi doğrulayacak şekilde davranıyor. Örnekle açıklayalım: Tanımadığımız bir kişiyle telefon görüşmesi yapmamız gerekiyor. Görüşmeden önce bize bu kişinin soğuk ve sert biri olduğu söyleniyor. Biz bu kişinin soğuk ve sert Devamı…
Farklı psikoloji kuramlarının, ekollerinin ve psikoterapi tekniklerinin bütünleştirilerek bir arada kullanılmasına eklektik (bütüncül) psikoterapi deniyor. Eklektik yöntemi benimseyen psikoterapistler belli bir kuramsal yaklaşıma bağlı kalmak yerine birçok kuramdan faydalandıkları için tedavilerini danışanların özel ihtiyaçlarına göre özelleştirebiliyorlar. Örneğin bir psikoterapist danışanının güncel kaygılarına bilişsel davranışçı tekniklerle yaklaşırken geçmiş yaşantılarını psikodinamik tekniklerle Devamı…
Adrenalin, diğer adıyla epinefrin böbreküstü bezleri tarafından salgılanan ve direkt kana karışan bir hormondur. Adrenalin salgıladığımızda; kalp atış hızımız ve kalp kasılma kuvvetimiz artıyor, bronşlarımızdaki ve bağırsaklarımızdaki düz kaslar gevşiyor, kan basıncımız değişiyor, göz bebeklerimiz büyüyor kan şekerimiz yükseliyor. Korku ve stres durumlarında bizi harekete geçmeye hazırlayan bu hormon tehlikeli Devamı…
Çocukluk anılarınızı hatırlamaya çalışın. En erken çocukluk anınız nedir ve o anının ne kadarını hatırlayabiliyorsunuz? Büyük olasılıkla tam olarak senaryolaştıramadığınız ve fotoğraf karesi gibi gözünüzün önünde canlanan birkaç anı hatırlıyorsunuzdur. 0-6 yaşlarımız arasında yaşadıklarımızı hatırlayamamamıza çocukluk amnezisi deniyor. Çocukluk amnezisi, yaşadıklarımızı unuttuğumuz için değil bu anıları işleyecek bilişsel yeterliğe sahip Devamı…
Geçici veya kalıcı hafıza kaybına amnezi deniyor. Amnezi yaralanma ve hastalık gibi fizyolojik nedenlere bağlı olarak, travmatik yaşantılar gibi psikolojik süreçlerle birlikte ve madde kullanımı sonucu ortaya çıkabiliyor. Önceden öğrendiğimiz bilgileri ve geçmiş yaşantılarımızı hatırlayamadığımız hafıza kaybı retrograd (geriye dönük) amnezi olarak adlandırılıyorken; yeni bilgiler öğrenemediğimiz ve yeni anılar oluşturamadığımız Devamı…
Motivasyon (güdülenme) hedefe yönelik davranışlarımızı başlatan, sürdüren ve durduran süreçler olarak tanımlanıyor. Motivasyonu bilinçli ve bilinçdışı şekilde işleyen bir dürtü gibi düşünebiliriz. Harekete geçmemizi sağlayan motivasyon basit şekilde tanımlansa da motivasyonumuzu neyin, ne zaman ve nasıl tetiklediği tam olarak açıklanamıyor. Motivasyonun genel olarak iki kaynağı olduğu düşünülüyor: Birincil (organik) güdüler ve Devamı…
Duygularımızın kısa ve istemsiz bir yansıması olan mikro ifadeler çoğunlukla gerçek duygularımızı gizlemeye ve maskelemeye çalıştığımız durumlarda ortaya çıkıyor. Normal (makro) yüz ifadelerimizle karşılaştırdığımızda mikro duygu ifadelerimizi isteyerek ortaya çıkarmamız veya engellememiz zor oluyor. İğrenme, öfke, korku, sevinç, üzüntü ve şaşkınlık gibi evrensel duygularımızla birlikte ortaya çıkan mikro ifadelerin hızı Devamı…
Çözülme, ayrışma ve bölünme gibi anlamlara gelen dissosiyasyon düşüncelerimizden, duygularımızdan ve kimliğimizden kopuş yaşadığımız zihinsel bir süreci ifade ediyor. Bazı psikolojik bozuklarda görülse de hepimiz dissosiyasyonu belli bir seviyede ve zaman zaman deneyimliyoruz. Çok sıkıldığınız bir eğitimde zihninizin hayallere daldığı olmuştur. Kitap okurken dikkatiniz farklı düşüncelere kaydığından aynı sayfayı tekrar Devamı…
Çevremizde olan biteni algılama sürecimizde ortaya çıkan düzensizlikler ve eksiklikler algı yanılmaları olarak isimlendiriliyor. Algı yanılmaları ise illüzyon (yanılsama) ve halüsinasyon (sanrı) olarak iki ayrılıyor. Var olan bir nesneyi ve uyaranı olduğundan farklı algılamamıza illüzyon deniyor. İllüzyon fiziksel ve psikolojik nedenlerle oluşabiliyor: Fiziksel illüzyon, duyu organlarımızın var olanı algılamada yetersiz Devamı…