Arkeolojik buluntularıyla dünya gündemine oturan Göbeklitepe1, Şanlıurfa’nın Haliliye ilçesine bağlı Örencik Köyü yakınlarında yer alıyor.

Göbeklitepe ve beslenme, tarihin başlangıcı, antik beslenme, Şanlıurfa, kazılar

Bilinen en eski dini yapılar topluluğu olarak kabul edilen2 Göbeklitepe, tarihteki pek çok bilgiyi temelden değiştirdi.

Göbeklitepe, göbekli tepe, urfa kazılar, şanlıurfa dini merkez arkeoloji, turkey gobeklitepe,

İnsan topluluklarının henüz yerleşik yaşama geçmedikleri, avcı ve toplayıcı oldukları MÖ 10.000 yılına tarihlenen Göbeklitepe; tarımsal etkinliğin başlamadığı (toprağın işlenmediği, ekilip biçilmediği) dönemi işaret ediyor. Bölgede yapılan arkeolojik incelenmelerde bazı besinlere ait buluntular tespit edilmiştir.

buğday, ekin, tarla, un, yabani buğday, kavulca, kavılca, siyez

Buğday

Çok sayıda genetik varyasyonu bulunan ve en önemli kültür bitkilerinden biri olan buğdayın hassas ve dayanıksız olan3 atasının, Göbeklitepe eteklerinde yetiştiği bulundu. Bölgede yabani buğday türü olan Einkorn taneleri bulunurken tahılın evcilleştirilmiş türlerine ilişkin bulguya rastlanmamıştır1.

badem, çerez, yağlı tohum

Badem

Göbeklitepe’de yapılan arkeolojik çalışmalarda bademin yabani türüne ait buluntularla karşılaşılmıştır.

kabuklu fıstık, yağlı tohum

Fıstık

Bitki kalıntılarından badem dışında yalnızca yer fıstığının yabani türleri saptanmıştır.

Göbeklitepe, göbekli tepe, urfa kazılar, şanlıurfa dini merkez arkeoloji, turkey gobeklitepe,

Sığır eti

Göbeklitepe’deki hayvan kemikleri ile yapılan arkeolojik çalışmalarda sığırın yabani türüne ait buluntulara rastlanmıştır.

Et, kırmızı et, kesme tahtası

Ceylan eti

Evcil türlere ilişkin bir bulgunun henüz tespit edilemediği kazılarda ceylan etinin tüketildiği saptanmıştır. Kazılarda çok miktarda hayvan kemiği bulunması, Göbeklitepe’de çalışanların beslenmeleri ve törenler için çok miktarda etin tüketildiğini gösteriyor.

Göbeklitepe, göbekli tepe, urfa kazılar, şanlıurfa dini merkez arkeoloji, turkey gobeklitepe,

Toy kuşu eti

Göbeklitepe’de tüketildiği belirlenen besinlerden biri de, Dicle havzası faunasında bulunan toy kuşudur. Ayrıca Göbeklitepe’deki yapıları inşa etmek için en az 500 işçinin çalışmış olması gerektiği1 düşünülüyor. Bu işçilerin beslenmesi amacıyla gereken besinlerin temin edilebilmesi konusundaki gereklilik de tarımın keşfedilmesini sağlamış olabilir.

unesco logo

2018 yılında UNESCO Kalıcı Dünya Mirası listesine alınan Göbeklitepe’de devam eden çalışmalar sayesinde dünya, yeni bilgiler edinmeye devam edecek.

Yazı kaynakçası: 1Türk Tarım ve Orman Dergisi (03.05.2020). Göbeklitepe ve tarım, turktarim.gov.tr/Haber/244/gobeklitepe-ve-tarim • 2Gaiga Dergi (04.05.2020). Bilinen en eski kült yapılar topluluğu: Göbeklitepe • gaiadergi.com/bilinen-en-eski-kult-yapilar-toplulugu-gobeklitepe • 3Medium (04.05.2020). Anadolu Araştırmaları: Göbekli Tepe • medium.com/@gastronomika_tr/anadolu-araştırmaları-göbekli-tepe-c4aacbcf2e32 • Görsel kaynakçası: Görsel 0 (Kapak), 2, 6, 8 ve 9Vikipedi (04.05.2020). tr.wikipedia.org/wiki/Göbeklitepe • Görsel1 Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu (04.05.2020). usf.org.tr/TR,1218/tarihte-bir-milat-gobeklitepe-sanliurfa.html
3.839 kez okundu

Uzman Diyetisyen Şenol Yıldız

Ankara Üniversitesi Beslenme ve Diyetetik bölümünden 2014 yılında mezun olan Şenol Yıldız, lisansüstü eğitimini Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü’nde tamamlayarak bilim uzmanı unvanı aldı. Mesleki yaşamına fitoterapi ve besin takviyeleri alanında öncü bir Amerikan şirketinde görev alarak başlayan Diyetisyen Şenol Yıldız, Eskişehir Büyükşehir Belediyesi’nde hizmet vermeye devam ediyor.

3 yorum

“En büyük arkeolojik keşif: Göbeklitepe” bize beslenme hakkında hangi bilgileri veriyor? – Gerçek Diyetisyenler Sitesi · 8 Mayıs 2020 19:22 tarihinde

[…] Bilinen en eski dini yapılar topluluğu olarak kabul edilen Göbeklitepe, tarihteki pek çok bilgiyi temelden değiştirdi. İçeriğin devamı burada yer alıyor. […]

Kavulca – Momentum · 24 Temmuz 2020 12:01 tarihinde

[…] Göbeklitepe ve Çayönü’ne kadar uzanan kavulca buğdayı, günümüzde Anadolu’nun kimliğini ve […]

Kavulca – Momentum · 24 Temmuz 2020 13:43 tarihinde

[…] Tarihi Çayönü’ne kadar uzanan kavulca buğdayı, günümüzde Anadolu’nun kimliğini ve mutfak kültürünü simgeliyor. “En büyük arkeolojik keşif: Göbeklitepe” bize beslenme hakkında hangi bilgileri veriyor? […]

Bir cevap yazın

Avatar placeholder

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Translate »