6 soruda gut hastalığı

Damla hastalığı ya da yaygın adıyla gut hastalığı tüketilen proteinlerin sindirilmesiyle oluşan ürik asit isimli son ürünün eklemlerde kristalleşip çökmesiyle ortaya çıkıyor.

Yüksek protein tüketimi ile bağlantılı bir hastalık olması gut hastalığını halk arasında kral ya da zengin hastalığı yapıyor. Çalışmalar gut hastalığında tek nedenin beslenme ve protein alımı olmadığını gösteriyor.

1 • Gut hastalığının nedenleri nelerdir?

• Hatalı beslenme alışkanlıkları
• Obezite
• Hipertansiyon
• Böbrek yetmezliği
  
• Sedef hastalığı
• Bazı genetik geçişli hastalıklar ve enzim bozuklukları
• Kanser ve kemoterapi ilaçları
• Aspirin, bazı yüksek tansiyon ve idrar söktürücü ilaçlar

Gut hastalığının nedenleri arasında yer alan hatalı beslenme alışkanlıkları özellikle yüksek miktarda alkol, kırmızı et, sakatat, kabuklu deniz ürünleri, glikoz/fruktoz/mısır şurubu içeren gıdalar, baklagiller, mantar, kuşkonmaz, ıspanak ve karnabahar tüketilmesi sonucunda gelişebiliyor.

2 • Gut hastalığının belirtileri nelerdir?

Gut hastalığının belirtileri akut atak, ara dönem ve kronik tofüslü gut evrelerinden oluşuyor.

• Akut atak: Çoğunlukla protein açısından zengin bir akşam yemeği sonrasına sabaha karşı eklemlerden birinde ani olarak başlayan ağrı, şişlik, kızarıklık ve hareket kısıtlılığı ile kendini gösteriyor. Tedavi edilmemesi durumunda 7-10 gün içinde kendiliğinden düzeliyor.
• Ara dönem: Yakınmanın olmadığı fakat kanda ürik asit yüksekliğinin devam ettiği dönemi ifade ediyor.
• Kronik tofüslü gut: Bu evrede tedavi edilmeyen akut ataklar sıklaşarak eklem tutulmaları başlıyor. Eklem çevresinde ve yumuşak dokularda ürik asit kristalleri birikerek tofüs ismi verilen yumuşak doku kitleleri oluşuyor.

3 • Gut hastalığı tanısı nasıl konuyor?

Ürik asit düzeyinin yetişkin erkeklerde 7, kadınlardaysa 6 mg/dL’nin üzerinde olması hipeürisemi (kanda ürik asit yüksekliği) olarak tanımlanıyor. Kan bulgusunun yanında daha ileri tetkikler hekim denetiminde yapılabiliyor.

4 • Gut hastalığının tedavisi nasıldır?

Akut atak sırasında kolşisin isimli anti-enflamatuar (iltihap giderici) ilaçlar kullanılıyor. Diğer durumlarda hekim, hastanın durumu doğrultusunda tedavi planlıyor.

5 • Tedavi edilmeyen gut hastalığı tehlikeli mi?

Gut hastalığı tedavi edilmezse eklemde hasara, hareket kısıtlılığına ve deformasyona neden oluyor. Ayrıca yüksek ürik asit düzeyleri:

• böbrek yetmezliği
• böbrekte ürik asit taşları
• kalp krizi ve inme gibi sağlık sorunlarına yol açabiliyor.

6 • Gut hastalığında yaşam biçimi değişikliği nasıl olmalı?

Ürik asit yüksekliği her zaman gut hastalığı anlamına gelmiyorsa da ürik asit düzeyi arttıkça gut hastalığı gelişme riski de yükseliyor. Buradan yola çıkarak yüksek ürik asit düzeyinin düşürülmesinin yaşam kalitesini iyileştireceği kolaylıkla söylenebilir.

Gut hastalığı tanısı aldıysanız hekiminizin ve uzman diyetisyeninizin önerilerine uyun. Eğer ürik asit düzeyiniz yüksekse şu hususlara dikkat edin:

• Obeziteniz varsa ya da boy uzunluğunuza göre vücut ağırlığınız yüksekse ağırlık kaybetmek için bir sağlık kuruluşuna başvurun.
• Kola, fanta ve enerji içeceklerinden uzak durun.
• Kırmızı et, sakatat, kabuklu deniz ürünleri gibi protein açısından zengin besinleri daha az tüketin.
• Her gün yeterli miktarda sıvı almaya özen gösterin.
• Alkol tüketiminizi gözden geçirin.
• Kolesterol ve trigliserit seviyelerinizi kontrol altında tutun.
• Hafif tempoda düzenli olarak egzersiz yapın.

Konuya ilişkin geniş bilgi için hekiminizle ve uzman diyetisyeninizle görüşün. Sağlıklı günler diliyorum.