Kişiliği ele aldığım yazımda bahsettiğim gibi kişilik hakkında bir şeyler bilmek insanlar ile ilgili öngörülerde bulunmayı kolaylaştırabiliyor. Kişiliği değerlendiren araçlar da psikolojik bozukluklardan işe alım süreçlerine kadar geniş bir yelpazede kullanılabiliyor.
Psikologların kişiliği ölçmek için kullandıkları değerlendirme araçları dört başlık altında toplanabiliyor:
- Bireysel görüşme
- Gözlem
- Objektif testler
- Projektif testler
Bireysel görüşme
Bireysel görüşmelerde psikologlar konuşmanın akışı içinde derinlikli ve ayrıntılı sorular sorabiliyorken bazı görüşmelerde ise önceden belirlenmiş sorular olduğu gibi sorularak değerlendirme tamamlanıyor. Bu görüşmelerle birlikte danışanın kişiliği ile ilgili bilgiler elde ediliyor.
Gözlem
Gözlem yönteminde kişiliği değerlendirilen kişinin davranışları zaman içinde inceleniyor. Bu yöntem kişinin kendi ile ilgili beyanından ziyade nerede nasıl davrandığına odaklanıyor. Gözlem tek başına kullanıldığında kişiliğin yanlış yorumlanmasına yol açabiliyor ve maddi olarak külfetli olabiliyor.
Objektif testler
Objektif testler soruları ve cevapları önceden belli olan ve kişinin ifadelerine göre puanlanan yazılı testlerdir. Psikoloğun becerisi ve deneyimi bu testler için bir anlam ifade etmiyor çünkü objektif testlerin standart uygulama protokolleri bulunuyor.
- 16 Kişilik Faktörü Ölçeği
- Minnesota Çok Yönlü Kişilik Envanteri (MMPI)
- Beş Faktör Kişilik Ölçeği
gibi değerlendirme araçları objektif testlere örnek verilebilir. Objektif testler kendini iyi gözlemleyemeyen, nesnel davranmayan ve kendiyle ilgili dürüst cevaplar vermeyen kişilere uygulandığında kişilik ile ilgili doğru bilgiye ulaşmayı zorlaştırıyor.
Projektif testler
Belli soruları ve cevapları olmayan, her kişinin farklı tepkiler verebildiği ve bilinçdışını yansıttığı düşünülen projektif testler psikodinamik kuramlara dayanıyor. En bilinen projektif testlerden ikisi Rorschach Mürekkep Lekesi Testi ve Tematik Algı Testi’dir. Bu testlerde, kişilik hakkında bilgi edinmek için kişilere gösterilen kartları yorumlaması veya öykü oluşturması bekleniyor.
Yukarıdaki yöntemler kişiliğin değerlendirilmesinde yaygın olarak kullanılıyor. Kişilik ölçümleri genellikle bireysel taleplerden ziyade kurumsal kararlarla yapılıyor. Yine de kişiliğimi merak ediyorum bu nedenle özel bir klinikte ölçüm yaptıracağım, diyorsanız başvurduğunuz psikoloğun diplomasını ve test sertifikalarını sorgulamayı unutmayın.
0 yorum