Renklerin cisimlerden yansıyan ışığın gözümüzde oluşturduğu yansımalar olduğundan daha önce şu yazımda bahsetmiştim. Renklerin bu algılanma biçimleri zaman zaman bazı yanılsamalara da sebep olabiliyor. İçeriğimde renklerin bu algılanma farklılıklarının bazılarından bahsedeceğim.
Görsel 1: Metamerizm etkisi ile gün ışığı, floresan lamba ve akkor lamba altında portakalın renkleri
Daha önce mağazadan aldığınız bir tişörtün eve geldiğinizde mağazadakinden çok daha farklı renkte göründüğünü düşündüğünüz oldu mu?
Metamerizm kavramı bir cismin farklı ışık kaynakları altında farklı renklerde algılanmasını ifade ediyor. Mesela bu örnekte mağazada kullanılan ışığın rengi, satın aldığınız kıyafetin renginin farklı algılanmasına sebep olabiliyor.
Akkor ampuller sarı tonlarda ışık yaydığı için kendi tonlarına yakın renkleri daha çok yansıtıyor. Floresan ampuller ise mavi tonlarda ışık yayıp mavilerin daha fazla görülmesine sebep oluyor.
Purkinje etkisi ışık şiddetinde değişim olması ile retinamızda göreceli bir değişim oluşunu ifade ediyor. Dalga boyu kısa olduğunda (mavimsi renkler) retina duyarlılığı artıyor. Dalga boyları uzadığında (turuncumsu renkler) ise retina duyarlılığı azalıyor.
Peki purkinje etkisi bizi nasıl etkiliyor? Aslında bu kısım ilginç… Yine mağazadaki örneğimizden devam edelim. Floresan lamba kullanıldığında yeşil bir tişörtü daha mavimsi renklerde algılayabiliyoruz. Eğer lamba akkor ise bu kez turuncu bir tişörtü daha kırmızımsı görebiliyoruz.
Özetle purkinje etkisi sebebiyle floresan ışıkta ve açık bir gökyüzü altında mavi ışıkları daha kuvvetli algılıyoruz. Bu ışıkta kırmızımsı renkler ise zayıf algılanıyor.
Güneş doğar ve batarken veya akkor ampul altında kırmızımsı renkleri kuvvetli algılıyoruz. Mavi renkleri ise zayıf algılıyoruz.
Renkler hayatımızda çok önemli bir yere sahip… Gün içerisinde farklı saatlerde veya farklı ışıklar altında dişlerinizin rengini de farklı algılamanız çok normaldir.
Metamerizm kavramı sadece dişlerin renginin algılanmasında değil hayatımızın pek çok alanında karşımıza çıkabilecek bir yanılsama… En nötr ve gerçek tonlarda, gün ışığında ve bu ışığın tam yukarıdan vurduğu öğle saatlerinde görüyoruz. Alışveriş yaparken veya dişlerinizin rengini seçerken bu bilginin size yardımı olacağını düşünüyorum. Sağlıkla kalın.
¹images.app.goo.gl/NkboXoNM5ectSrUTA
0 yorum