Hayatınız boyunca kaçınılmaz olarak birçok kayıp yaşarsınız. Bunların en büyüğü ve zorlayıcı olanı sevdiğiniz birinin kaybıdır. Bunun yanında ayrılık, işten çıkarılma, ebeveynlerin boşanması, aileden ve evden ayrılma, hastalık ve kaza sebebiyle oluşan yeti yitimi de kayıp yaşantılarına örnektir. Yas ise bu kayıplara yönelik bir tepki olarak ortaya çıkıyor.

iki, insan, sahil, sırt

Kayıp sonrasında, sakin bir kabulden kriz tepkisine kadar değişen farklı yas tepkileri gösterebiliyorsunuz. Bu tepkiler kişiden kişiye farklılık gösteriyor. Bu farklılıklara rağmen genel yas tepkileri dört başlık altında toplanabiliyor:

Fiziksel Belirtiler: Midede boşluk hissi, kalpte ve boğazda sıkışma, seslere karşı hassasiyet, nefes darlığı, halsizlik, iştah sorunları, baş ağrısı.

 

Bilişsel Belirtiler: İnanmama, inkar, ölen kişinin yaşadığı duygusu, halüsinasyonlar, dikkat dağınıklığı, unutkanlık, rahatsız edici düşünce veya rüyalar.

 

Duygusal Belirtiler: Şok, üzüntü, öfke, kendini ve başkalarını suçlama, kaygı, yalnızlık, çaresizlik, isteksizlik, umutsuzluk.

 

Davranışsal Belirtiler: Uyku ve yeme sorunları, kaybedilen kişiyi hatırlatan şeylerden kaçma ve/veya bunlardan ayrılmama, kaybedilen kişiyi arama, sosyal çevreden uzaklaşma, ağlama.

adam,yalnız,bank

Yaşadığınız kayıp sonrası yas sürecinin genelde 6-12 ay kadar sürmesi bekleniyor ve normal koşullarda yas belirtileri zamanla yatışıyor. Bu zamanı etkileyen birçok faktör bulunuyor: yaşınız, sosyal desteğiniz, geçmişteki kayıp yaşantılarınız, kişilik özellikleriniz; ölen kişinin kim olduğu, kaybın şekli, ölen kişi ile ilişkiniz…

mezar,çicek,ölüm

Yas belirtilerine bağlı olarak duygusal durumunuzda, sosyal hayatınızda ve ilişkilerinizde aksaklıklar ortaya yaşayabilirsiniz. Ancak yas tutma süreci kayıp ardından yaşanan doğal bir süreçtir. Tedavi edilmesi gereken bir hastalık ve bozukluk değildir. Bu nedenle olağan bir yas sürecinde uzman ve ilaç desteği almanız beklenmiyor.

  • Yas sürecinizin ilk zamanlarında olduğu gibi kaybı uzun süre inkâr etmeniz,
  • yoğun şekilde alkol ve madde tüketmeniz,
  • hekim kontrolü dışında ilaç kullanmanız,
  • kaybı hatırlatan şeylerden uzun süre kaçmanız,
  • fiziksel şikayetlerinizin artması,
  • kendinize zarar vermeyi düşünmeniz,
  • yoğun suçluluk hissetmeniz,
  • bir yıldan daha uzun süre sosyal ortamdan uzaklaşmanız

yas sürecinizde sorun yaşadığınızı ve destek alınmanız gerektiğini gösteriyor. Siz de kaybınız sonrasında hissettiklerinizi anlamlandırmak için psikolog desteği alabilirsiniz.

1.933 kez okundu

Uzman Psikolog Cenk Umur

2013 yılında Hacettepe Üniversitesi Psikoloji Bölümünden mezun olan Cenk Umur, Eskişehir İl Sağlık Müdürlüğü'nde görev yapıyor. Psikolog Cenk Umur, doktora eğitimine Anadolu Üniversitesi Sosyoloji Bölümünde devam ediyor.

4 yorum

büşra tok · 27 Ocak 2020 08:40 tarihinde

elinize sağlık araştırdığım bir konu idi işime yaradı

ZEHRA ERYILMAZ · 14 Şubat 2020 12:01 tarihinde

HOCAM ESKİDEN ÖNCE AKRABA KONU KONU KOMŞULAR HEP AVUTURDUK.ŞİMDİ BİTTİ DERDİ OLANA AL ANTİDEPRESAN. SİZİN BİLGİLERİNİZ SAYESİNDE AYAKTAYIZ İYİKİ VARSINIZ

    Psikolog Cenk Umur · 14 Şubat 2020 13:03 tarihinde

    Teşekkürler Zehra Hanım, bu gibi süreçlerde sosyal destek oldukça önemli. Zor da olsa bizi anlayan kişilerle konuşmak, paylaşmak gerekiyor.

Bir yanıt yazın

Avatar placeholder

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir