Hayatımızın doğal akışını beklenmedik şekilde bozan travmatik yaşantılar yoğun stres yaratıyor. Bu yoğun stresle birlikte ortaya çıkan tepkiler 4 başlık altında ele alınıyor.
1 • Bilişsel ve duygusal olumsuzluk
Travmatik yaşantıya maruz kaldığımızda bilişlerimizde ve duygudurumumuzda olumsuz değişiklikler meydana geliyor:
- Travmatik olayın tamamını hatırlamakta zorlanmamız
- Kendimiz, diğerleri ve dünyaya yönelik olumsuz inanç ve beklentilerimizin artması
- İş ve aileyle ilgili önemli etkinliklere katılımımızın belirgin şekilde azalması
- İnsanlardan uzaklaşmamız ve yabancılaşma hissetmemiz
- Olumu duyguları hissetmede güçlük çekmemiz
- Korku, dehşet, utanç, öfke ve suçluluk gibi duyguları sürekli olarak hissetmemiz
2 • Yeniden yaşantılama
Yeniden yaşantılama, travmatik olaya tekrar maruz kalıyormuşuz gibi hissetmemize neden oluyor:
- Olay ile ilgili bazı sahnelerin veya imgelerin gözümüzün önüne aniden gelmesi (flashback)
- Travmatik olayı kâbus olarak görmemiz
- Olay yeniden gerçekleşiyormuş gibi davranmamız
- Travmatik olayı hatırlatan bazı iç ve dış uyaranlar (düşünce, anı, koku, ses, vb.) karşısında anksiyete hissetmemiz
3 • Kaçınma
Travmatik olaya eşlik eden duygu, düşünce ve anılardan uzaklaşmaya çalışıyoruz. Bu nedenle travmayı hatırlatan yer, kişi ve etkinliklerden kaçınıyoruz.
4 • Aşırı uyarılmışlık
Travmatik olay sonrasında aşırı fizyolojik stres tepkileri gösteriyoruz:
- Uykuda dalmada ve uykuyu sürdürmede güçlük çekmemiz
- Tahammülümüzün azalması ve öfke patlamaları yaşamamız
- Sürekli tetikte olmamız
- Çabuk irkilmemiz
- Belirli bir konuya odaklanmada zorlanmamız
Psikolog • Cenk UMUR
Bir önceki yazımda da belirttiğim gibi bu belirtiler travmaya karşı verilen doğal ve olağan tepkilerdir. Ancak yukarıdaki belirtileri bir aydan daha uzun süredir yaşıyorsanız psikolojik destek almanızı öneriyorum.
0 yorum