Obezitenin her geçen gün artması beslenme eğitim programlarının güçlendirilmesini gerekli kılıyor. Modern yaşamın getirdiği bir hastalık olan obezitenin kalıcı tedavisini yine modern yaşamla gelen teknolojik gelişmeler sağlayabilir mi?
Görüntü, ses, konum ve benzeri duyusal ögelerin gerçek dünyayı taklit ettiği teknoloji ürünleri VR (virtual reality) veya sanal gerçeklik olarak isimlendiriliyor.
Kullanıcıların kendilerini bulundukları ortamdan farklı bir yerde ve üç boyutlu olarak hissettikleri deneyimler sunan VR, eğlence endüstrisinin yanında sağlık sektöründe de önemli bir kullanım alanı buluyor.
Uyku bozukluğu olan bireylerde VR, rahatlık ve dinginlik sağlayarak uyku kalitesini artırabiliyor.
Bilişsel davranışçı terapi uygulamalarıyla beraber VR teknolojisinin yeme bozukluklarının tedavisine katkı sağlayabileceği düşünülüyor.
Bozulmuş beden algısının tedavisinde psiko-eğitim, bilişsel yeniden yapılandırma, maruz kalma ve rahatlama yöntemleri kullanılabiliyor. VR deneyimi danışanın kendi bedenine ilişkin nesnel bir bakış açısına sahip olmasını ve benlik saygısının artmasını sağlayabilir.
VR teknolojisi beslenme alanında nasıl kullanılabilir?
- VR teknolojisi, diyet muayenesine gelen danışanın hedeflediği vücut ağırlığına ulaştığında nasıl görüneceğine ilişkin bir ön izleme sunabilir. Fotoğraftan farklı olarak danışan hayal ettiği ağırlıktaki bedeniyle oturup kalkabilir, hareket edebilir hatta dans edebilir.
- Danışanın aylar içindeki değişimini fiziksel olarak görmesi sağlanabilir.
- Danışan aynanın karşında sindirim sistemini, iç organlarını ve muhtemel yağ dağılımını görebilir.
- VR, danışanın daha önce maruz kalmadığı besinleri tanımasına yardım edebilir.
- Danışanın öğünlerinde yer alan besinleri nasıl porsiyonlaması gerektiğini hayal ederek değil sanal da olsa yaşayarak öğrenebilir. VR, besin replikalarının yerini alabilir.
- Meyvelerin ve sebzelerin hangi koşullarda ve nasıl yetiştirildiğini yerinde öğretilebilir.
- Sağlıklı bireylerle kıyaslandığında yeme bozukluğu ile yaşayan bireylerde besinlere yönelik algıların ve tepkilerin daha belirgin olduğu biliniyor. Bu durum yeme bozukluğu bulunan bireylerin tespit edilmesini ve ilgili sağlık kuruluşuna sevk edilmesini kolaylaştırabilir.
- Tükettikleri besinlerle birlikte danışanların kendi vücutlarının içine girerek şeker ya da yağ oranı yüksek besinlerin dolaşım sistemleri üzerindeki etkilerini görmeleri sağlanabilir. Bunun konuya ilişkin bir broşürü incelemekten veya video izlemekten daha yararlı olacağı açıktır.
- Diyabetle yaşayan danışanların glisemik indeksi yüksek ve düşük olan iki besini tükettiklerinde bunların pankreas, kan damarları ve yağ dokusu üzerindeki etkilerini görmeleri sağlanabilir. Böylece pek çok danışanın düşündüğü “şekerim var ama ilaç kullanıyorum bu yüzden beslenmeme dikkat etmeme gerek yok” anlayışı değişebilir.
- Hipertansiyonla yaşayan danışanların kan basıncını yükselten besinleri tanımalarını kolaylaştırabilir. VR teknolojisinin sunabileceği deneyim danışanların beslenme davranışları ile bunların olumsuz sağlık sonuçları arasında ilişki kurmalarını kolaylaştırabilir.
- VR teknolojisi danışanların besin güvenliği ve hijyen alışkanlıklarının olumlu yönde gelişmesini sağlayabilir.
- VR sayesinde danışanın beslenme programına göre market alışverişi yapması istenebilir. VR, daha sağlıklı seçenekler oluşturmanın nasıl bir deneyim olduğunu danışanın daha iyi anlamasına yardım edebilir.
- TV ve internet karşısında oturup yemek programı izlemek pasif bir eylemdir. VR, yemek pişiren kişinin (danışanın) yemek hazırlama ve pişirme sürecine aktif olarak katılmasını sağlayabilir.
- Danışanların çoğu besin tüketimi kayıt formu tutması istendiğinde beslenme takip sürecini bırakıyor. Danışanlar tarafından sıkıcı bulunan bu işlem yerine danışanın bir gün boyunca nasıl beslendiğini kendi mutfağında ya da belirli bir mutfakta uygulamalı olarak anlatması istenebilir.
- Danışanın açık büfede nasıl seçimler yapabileceği uygulamalı olarak anlatılabilir.
Tüm bunların yanında VR, Beslenme ve Diyetetik eğitiminde yenilikçi bir adım olabilir. Özellikle klinik beslenme alanında PEG tüplerinin veya TPN IV’lerin (total parenteral nütrisyon intravenözlerin) nasıl yerleştirileceğine dair resimlerin veya videoların VR teknolojisinin çok gerisinde olduğu açıktır. Staj öncesi öğrenciler için VR, mesleki uygulamadan önce önemli bir yardımcı olabilir.
Uzman Diyetisyen • Şenol YILDIZ
Konuya ilişkin gelişmeleri yakından takip etmek istiyorum. İçeriği zenginleştirmek adına yorumlarınızı bekliyorum. Sağlıkla kalın.
0 yorum