X, Y, Z: Siz hangi kuşaktasınız?

Kuşaklarla ilgili ilk kuramın Sosyolog Karl Mannheim tarafından 1928 yılında ortaya atıldığı düşünülüyor. Ancak günümüzdeki kuşak sınıflandırmaları İnglehart, Strauss ve Howe’un yazılarıyla şekillenmeye başlıyor.¹

Kuşak kuramlarına göre toplumsal olaylar ve değişmeler bireylerin tutum, düşünce ve davranışlarını etkilediğinden aynı dönemde doğan ve gelişen bireyler özellikleri bakımından benzerlik gösterirler.

Kuramcılar arasında kuşakların başlangıç ve bitiş tarihleriyle ilgili bir uzlaşma yoktur. Aslında kuşak tanımında önemli olan tarih aralığından ziyade bireylerin ortak toplumsal yaşantıya maruz kalmış olmalarıdır. Şimdi kuşaklara göz atalım.

Sessiz kuşak

1925-1945 yılları arasında doğan bireyleri tanımlayan bu kuşak; otoriter rejimlerin hâkim olduğu, özgürlüklerin kısıtlandığı I. ve II. Dünya Savaşları döneminde dünyaya gelmiştir. Ebeveynleri tarafından toplumsal olaylara karşı sessiz kalmaları ve görüşlerini açıkça ifade etmemeleri öğretilmiştir.²

Bebek patlaması kuşağı (Baby boomers)

II. Dünya Savaşı’nın ardından nüfusun hızla yükselmesi sebebiyle 1946-1964 yılları arasında dünyaya gelen bireylere bebek patlaması kuşağı adı verilmiştir. “68 Kuşağı” olarak da adlandırılan bu kuşaktaki bireyler tüm dünyayı saran özgürlük hareketlerinin ateşleyicileri olmuşlardır.² Büyüme ve refahın önem kazandığı bir kuşaktır.

X kuşağı

1965-1979 yılları arasında doğan X kuşağı bireyler 70’li yıllarda yaşanan petrol krizinin sebep olduğu sıkıntılarla büyümüştür.² Kayıp kuşak diye de adlandırılan bu kuşağın temel özelliği gelecek kaygısı taşımalarıdır.¹ Bu nedenle çalışma, para kazanma ve kariyer odaklı oldukları ifade edilmiştir.

Y Kuşağı

1980-1995 yıllarında doğanlar Y kuşağı olarak adlandırılır.

• Bir önceki kuşakların tersine dünyaya açık,
• hiyerarşi içerisinde çalışmayı sevmeyen,
• parayı amaç olarak değil araç olarak gören,
• eğlence ve huzuru ön plana koyan Y kuşağı bireyleri çok kanallı televizyonların dünyasına doğmuş ve internetle büyümüştür.

Z kuşağı

Z kuşağı, 1996-2015 yılları arasında dijital dünyanın içine doğmuş bireylerdir. Teknolojiye en kolay adapte olan kuşaktır. Her türlü etkinliği kendi isteklerine göre planlamak ve gerçekleştirmek istediklerinden bu kuşaktaki bireylerin özgürlük alanlarının kısıtlanması kuşaklar arası çatışmayı artırmaktadır. 

2015 yılından sonraki kuşaklara ise alfa, beta, gama gibi isimler verileceği ifade edilmektedir. Bu kuşakların kendilerine özgü özellikleri, şahit olacakları toplumsal olaylardan sonra tanımlanacaktır.

Kuşaklar, dönemler ve yaşlar arasında çatışmalar her zaman olacaktır. Kuşakların farklı beklentilerinin bu çatışmalara yol açtığı ve sorunların doğru iletişim ile yönetilebileceği unutulmamalıdır.

¹Arslan, A. ve Staub, S. (2015). Kuşak teorisi ve içgirişimcilik üzerine bir araştırma. KAÜ İİBF Dergisi, 6(11), 1-24
²Sosyal kuşaklar, (18.08.2020). https://t24.com.tr/yazarlar/hayri-cem-haftalik/sosyal-kusaklar,27722