Fibromiyaljide beslenme yaklaşımları nelerdir?

Yaygın kronik ağrı, yorgunluk, eklem sertliği, uyku bozuklukları, depresyon, anksiyete, gastrointestinal ve bilişsel bozukluklar dahil olmak üzere somatik (bedenle ilgili) ve psikolojik belirtilerin bir araya gelmesiyle oluşan fibromiyaljinin karmaşık ve çok faktörlü bir sendrom olduğu biliniyor.

Fibromiyaljide ilaç tedavisine ek olarak geliştirilen stratejiler arasında beslenme tedavilerinin faydalı olabileceği düşünülüyor. Ancak fibromiyalji semptomlarının hastalar arasında geniş farklılıklar göstermesi tedavinin bireyselleştirilmesini gerekli kılıyor. Fibromiyalji tedavisinde kullanılan beslenme yaklaşımları şöyle sıralanıyor:

Akdeniz diyeti

Akdeniz diyeti taze sebze ve meyve, tam tahıl, kuru baklagil, sert kabuklu yemiş (ceviz, fındık, badem…vb) tüketiminin ön planda olduğu; süt ve süt ürünleri, tavuk, balık tüketiminin önerildiği; kırmızı et tüketiminin düşük düzeyde tutulduğu ve zeytinyağının en önemli yağ bileşeni olduğu bir diyeti ifade ediyor.

Fibromiyalji teşhisi konulan kadınlarla yapılan bir çalışmada¹ triptofan (mutluluk hormonu olan serotonin ve uyku durumunu düzenleyen melatonin hormonunun sentezlenmesinde yer alan bir çeşit aminoasit) ve magnezyum ile zenginleştirilmiş Akdeniz diyetinin yorgunluğu, olası yeme bozukluklarını, beden imajında memnuniyetsizliği, anksiyete ve duygudurum bozukluğunu azalttığı görülmüştür. (Diyeti triptofan ve magnezyum ile zenginleştirmek için kahvaltıya ve akşam yemeğine 3-5 adet ceviz eklenmiştir.)

FODMAP diyeti

FODMAP diyeti yüksek ve orta düzeyde (fermente edilebilir oligo-di-monosakkaritler ve polioller) içeren besinlerin 4-6 hafta boyunca diyetten çıkarılmasıyla ve sonrasında diyete tek tek eklenmesiyle uygulanıyor. FODMAP diyetinin özellikle fibromiyalji hastalarının %70’inde de görülen, irritabl bağırsak sendromunun (IBS) tedavisinde fayda sağladığı biliniyor.

Fibromiyalji teşhisi konan hastalarla yapılan bir çalışmada² FODMAP diyetinin hastalık şiddetini, genel vücut ağrısını, fibromiyaljinin günlük yaşama olan etkisini azalttığı ve gastrointestinal semptomlarda %50’lik bir düşüş sağladığı görülmüştür. Bu etkiler özellikle orta şiddette fibromiyaljiye sahip hastalarda kaydedilmiştir.

Glütensiz diyet

Glüten buğday, arpa ve çavdar gibi bazı tahıllarda doğal olarak bulunan bir çeşit proteindir. Glüten içeren besinlerin tüketimi çoğu insan için güvenli olsa da çölyak, glüten intoleransı, buğday alerjisi ve IBS gibi gastrointestinal semptomlara neden olan bazı rahatsızlıkların tedavisinde glütensiz diyet kullanılıyor. Glütensiz diyet glüten proteini içeren tahıl ve tahıl ürünlerinin diyetten çıkarılması esasına dayanıyor.

Fibromiyalji teşhisi konan hastalarda glütensiz diyet ile düşük kalorili diyet etkilerinin karşılaştırıldığı bir çalışmada³ her iki diyet müdahalesinin glüten duyarlılığı semptomlarını azalttığı ve fibromiyalji şiddetinde iyileşmeler sağladığı görülmüştür. Ancak elde edilen sonuçlar gastrointestinal belirtileri olan hastalarda glütensiz diyetin genelleştirilmiş kullanımını (düşük kalorili diyete bir üstünlük sağlamadığı için) desteklememiştir.

Bonus

Özellikle obeziteli veya fazla kilolu olan ve fibromiyalji ile yaşayan bireylerde ağırlık kaybı yaşam kalitesinde iyileşme sağlayabiliyor.

Farklı beslenme modelleri ile hastalığın yönetilmesi mümkün görünüyor. Hangi beslenme modelinin uygulanması gerektiğini belirleyebilmek için hastalık semptomlarının göz önünde bulundurulması gerekiyor. Size en uygun tıbbi beslenme tedavisinin uygulanabilmesi için romatoloji veya fiziksel tıp ve rehabilitasyon uzmanı ve diyetisyeniniz ile iletişime geçebilirsiniz. Sağlıklı günler.

1Martínez-Rodríguez, A., Rubio-Arias, J. Á., Ramos-Campo, D. J., Reche-García, C., LeyvaVela, B., & Nadal-Nicolás, Y. (2020). Psychological and Sleep Effects of Tryptophan and Magnesium-Enriched Mediterranean Diet in Women with Fibromyalgia. International journal of environmental research and public health, 17(7), 2227. 
2Marum, A. P., Moreira, C., Saraiva, F., Tomas-Carus, P., & Sousa-Guerreiro, C. (2016). A low fermentable oligo-di-mono saccharides and polyols (FODMAP) diet reduced pain and improved daily life in fibromyalgia patients. Scandinavian journal of pain, 13, 166–172.
3Slim, M., Calandre, E. P., Garcia-Leiva, J. M., Rico-Villademoros, F., Molina-Barea, R., Rodriguez-Lopez, C. M., & Morillas-Arques, P. (2017). The Effects of a Gluten-free Diet Versus a Hypocaloric Diet Among Patients With Fibromyalgia Experiencing Gluten Sensitivity-like Symptoms: A Pilot, Open-Label Randomized Clinical Trial. Journal of clinical gastroenterology, 51(6), 500–507.