Abraham Maslow tarafından 1943 yılında tanımlanan ihtiyaçlar hiyerarşisi, davranışlarımıza yön veren güdülerden oluşuyor ve Maslow bunları beş basamakta topluyor.
Maslow, ihtiyaçlar hiyerarşisini piramit şeklinde tasarlamıyor ancak hiyerarşinin daha iyi anlaşılmasını sağladığı için piramit şekli popüler hale geliyor.
Maslow’a göre bu piramitteki ihtiyaçlarımızı sırayla gidermemiz gerekiyor çünkü bir basamaktaki ihtiyacımızı karşılanmadan üst basamağa geçemiyoruz. Şimdi bu basamaklara göz atalım.
1 • Fizyolojik ihtiyaçlar
Susuzluk, açlık, cinsellik ve uyku gibi temel fizyolojik gereksinimlerimiz ilk basamakta yer alıyor. Hayatımız boyunca bu ihtiyaçları karşılamaya çalışıyoruz.
Aç ve susuz olduğumuzda sevilme gibi sonraki basamaktaki ihtiyaçlarımızı karşılamaya çalışmıyoruz.
2 • Güvenlik ihtiyacı
Barınma, istikrar, sağlıklı olma, emniyet ve ekonomik güç gibi güvenlik temelli ihtiyaçlarımız ikinci basamakta yer alıyor.
3 • Ait olma ve sevgi ihtiyacı
Fizyolojik ve güvenlik ihtiyaçlarımızı karşıladıktan sonra iyi ilişkiler kurma, ait olma, sevilme ve beğenilme gibi ihtiyaçlarımızı gidemeye çalışıyoruz.
4 • Saygınlık ihtiyacı
Saygınlık ihtiyacımız kendimizi başarılı bulmamız ve toplum tarafından kabul görmemiz ile ilişkili oluyor. Diğerlerinden gördüğümüz saygı kadar özsaygımız da saygınlık ihtiyacımızı karşılamada önemli rol oynuyor.
5 • Kendini gerçekleştirme ihtiyacı
Hiyerarşinin son basamağı olan kendini gerçekleştirme ihtiyacımız kendi kapasitemizi ve potansiyelimizi keşfetmemiz ile ilgilidir. Maslow’a göre herkes bu aşamaya ulaşamıyor.
Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisine göre:
- Bir ihtiyacımızın %100 değil yeteri kadar karşılanması gerekiyor.
- İhtiyaçlarımız evrensel olsa da ihtiyaçlarımızı giderme şeklimiz kültüre göre farklılık gösteriyor.
Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisi birçok açıdan eleştiriliyor:
- İhtiyaçlar hiyerarşisinin doğruluğuna dair deneysel kanıtlar bulunmuyor.
- Basamaklardaki ihtiyaçlarımızı farklı sırayla karşılayabiliyoruz.
- Bazı çalışmalar ihtiyaçların sıralamasının Maslow’un sıralamasından farklı olabileceğini gösteriyor.
Motivasyon konusunda önemli bir bakış açısı sağlasa da Maslow’un ihtiyaçlar hiyerarşisini, her durumu açıklayan bir kuram olarak değerlendirmemek gerekiyor. Motivasyonumuzun ve davranışlarımızın birçok farklı koşul altında şekillendiğini hatırlamayı önemli buluyorum.
0 yorum