Kalıtsal yapılarının, sağlık geçmişlerinin ve yaşam biçimlerinin farklılığı nedeniyle bireyler birbirlerinden ayrılıyor: “Beslenme biçimleri de tıpkı bireyler gibi benzersizdir.”
1 · Fonksiyonel beslenme nedir?
Fonksiyonel beslenme; geleneksel kalori sayma, makro besin ögelerinin takibi, porsiyon kısıtlaması veya sağlıklı tabak modelinin ötesine1 geçen, sağlığı etkileyen tüm faktörleri holistik (bütüncül) olarak ele alan bir değerlendirme sistemidir.
Fonksiyonel beslenme; besin ögesi eksikliklerini gidermek, sindirimi düzenlemek ve sağlığı bozucu alışkanlıkları azaltmak amacıyla besinleri doğal bir ilaç olarak2 kullanıyor.
2 · Fonksiyonel beslenmenin özellikleri nelerdir?
- Fonksiyonel beslenme, hastalığı değil hastalıkla yaşayan bireyi merkeze alıyor.
- Semptomdan veya durumdan ziyade bir bütün olarak hastaya odaklanıyor.
- Hastalığın belirtilerini bastırmak yerine hastalığın kökenine ulaşmayı hedefliyor.
3 · Geleneksel beslenme ve fonksiyonel beslenme arasındaki farklar nelerdir?
- Geleneksel beslenme, hastalık ve semptom odaklıyken fonksiyonel beslenme bireye yoğunlaşıyor.
- Fonksiyonel beslenme, genel diyet önerileri yerine kişiselleştirilmiş seçenekler sunuyor.
- Fonksiyonel beslenme, besinleri kalori olarak görmenin ötesinde hastalıkların altında yatan nedenleri anlamaya yardımcı olacak araç olarak kullanıyor.
- Geleneksel beslenmede, bol miktarda meyve-sebze ve minimum miktarda işlenmiş besinler öneriliyorken fonksiyonel beslenmede, her birey için özellikle terapötik (tedavi edici) olabilecek belirli besinler tavsiye ediliyor.
4 · Fonksiyonel beslenme diyetisyeni kimdir?
Beslenme ve Diyetetik lisans diplomasına sahip sağlık profesyonelleri olan diyetisyenler, fonksiyonel beslenme alanında eğitim alarak uzmanlaşabiliyorlar.
Fonksiyonel beslenme diyetisyeni (fonksiyonel tıp diyetisyeni veya fonksiyonel beslenme uzmanı);
- Semptomlarınızın ve hastalıklarınızın nedenlerini değerlendirir.
- Sağlığınızı koruyan ve geliştiren sürdürülebilir beslenme hedefleri koymanıza yardım eder.
- Laboratuvar testlerinde bulunan besin ögesi eksikliklerini gidermek amacıyla özel besinler önerebilir.
- Sağlığınızın her yönünü dikkate alan bütünsel bir sağlık planı3 oluşturur.
- Sağlığınız için potansiyel olarak zararlı olabilecek besinleri1 elimine eder.
- Beslenme alanında alternatifler bulmanıza yardımcı olur.
- Stres yönetimini kolaylaştıracak besinler veya besin takviyeleri3 önerebilir.
- Fiziksel aktivite, uyku, stres ve çevresel faktörler gibi yaşam biçimini etkileyen unsurları ele2 alır.
- Fonksiyonel tıp hekimleri ile birlikte sağlığın tekrar dengelenmesine yardımcı olacak müdahalelerde3 bulunur.
Fonksiyonel beslenme diyetisyeni hastalık teşhisi koymaz ve ilaç reçetesi yazmaz. Bunların yerine sağlık sorunlarına bütünsel olarak bakar, beslenme tedavisi oluşturur, hastaları eğitir ve tedavi önerileri3 sunar.
5 · Fonksiyonel beslenme tedavisi nedir?
Fonksiyonel beslenme diyetisyeni tarafından oluşturulan bu beslenme tedavisi, bireyin kendisini daha iyi hissetmesine yardımcı olan, bireyin kendi yaşamı konusunda farkındalığını artıran ve sürdürülebilirliği ön planda tutan beslenme müdahalesidir.
Fonksiyonel beslenme tedavisi, genellikle şu aşamalardan3 oluşuyor:
- Önceki tıbbi geçmişin kapsamlı olarak değerlendirmesi
- Dokuların, organların ve sistemlerinin gözden geçirilmesi
- Besin takviyesi ve ilaç geçmişinin alınması
- Mevcut beslenme biçiminin sorgulanması
- Yaşam biçimi alışkanlıklarının gözden geçirilmesi
- Tıbbi testlerin ve sonuçların incelenmesi
- Potansiyel eksiklikleri ölçmek için besin testlerinin uygulanması
Fonksiyonel beslenme yaşam biçimi değişikliğine dayalı, uzun süreli ve dinamik3 bir süreçtir.
Uzman Diyetisyen • Şenol YILDIZ
Sağlık alanında fonksiyonel beslenmenin ilgi görmesi, bu alanda görev yapan uygulayıcıların yeterli eğitimden geçmesini gerekli kılıyor. Beslenme danışmanlığı almadan önce uzmanın Beslenme ve Diyetetik lisans diplomasına ve uygulamalarına yönelik araştırma yapmanızı öneriyorum. Sağlıkla kalın.
1PrivaMD, privamd.org/healthy-diet/what-is-functional-nutrition 2Root Functional Medicine, rootfunctionalmedicine.com/what-is-functional-nutrition 3afpafitness.com/blog/what-is-functional-nutrition
0 yorum