Filmlerde neden şişmanlarla alay ediliyor?

Tıbbi ismi obezite olan şişmanlık vücutta aşırı ve anormal yağ birikmesi şeklinde tanımlanıyor. Obezitenin tespit edilmesinde yaygın olarak beden kütle indeksi hesaplaması kullanılıyor. 

Şişmanlığın tıbbi tanımı onu matematiksel bir hesaplamaya indirgiyor ancak şişman bireylerin yaşadıkları sorunlar fazla yağa sahip olmakla sınırlı kalmıyor. Şişmanlar toplumsal yaşamda birçok önyargıya ve dışlanmaya maruz kalıyor.

Şişmanlar çoğunlukla tembel, sakar, dalgın, hareketsiz, dağınık, dürtülerini kontrol edemeyen, öz güveni düşük, başarısız, hasta, hızlı ve kirli şekilde yemek yiyen, çekiciliğe sahip olmayan ve bencil gibi sıfatlarla etiketleniyor.

Şişmanlara önyargıyla yaklaşanlar onların şişmanlığı tercih ettiğini ve zayıflamak için bir çaba harcamadıklarını düşünüyor. Kısacası şişmanların daha az yiyerek ve daha çok hareket ederek zayıflayabilecekleri ancak bunu tercih etmedikleri düşünülüyor. Bu bakış açısı şişmanların yukarıdaki etiketleyici sıfatları hak ettikleri algısını yaratıyor.

Kilolu olmayı seçtikleri düşünülen şişmanlar yeme davranışlarını denetlemedikleri için ahlaki açıdan da yetersiz görülüyor. Bütün bu bakış açıları şişmanlığı kötü ve aşağı bir konuma koymamıza neden oluyor.

Şişman şakalarının bununla ne ilgisi var diyebilirsiniz. İnsanlar ayrımcılık yaptıkları gruplara yönelik şakalara daha çok gülüyor. Şişmanların yanında kadınlarla, engellilerle, etnik kökenlerle ve yaşlılarla ilgili şakaların toplumumuzda çokça yaygın olduğunu görebiliyoruz.

Bunun yanında bazı kuramcılar kendimizi daha düşük statüdeki biriyle karşılaştırdığımızda daha iyi hissettiğimizi öne sürüyor. Şişmanlar toplumsal olarak daha alt bir konuma yerleştirildiğinden bu şakalara gülmek önyargılı insanlara kendilerini iyi hissettiriyor.

Şişmanlara yönelik ayrımcılığı görsel medyada da gözlemleyebiliyoruz. Toplumdaki bu önyargılar sinema filmleri, diziler ve çizgi filmlerdeki şişman karakterlere daha olumsuz kişilik özelliklerinin yüklenmesine kaynaklık ediyor.

Friends adlı dizideki Monica karakteri buna örnek olarak gösterilebilir. Monica’nın zayıf hâli çekici ve tatlı biri olarak betimlenirken geçmişiyle ilgili sahnelerde Şişko Monica zayıf karakterli, çekici olmayan ve yemek düşkünü olarak gösteriliyor.

Çocuk programları ve çizgi filmler de kilolu olmakla ilgili olumsuz mesajlar verdiğinden çocuklar kilolu olmakla ilgili önyargılar geliştirebiliyor. Örneğin Harry Potter’ın kuzeni Dudley aptal, açgözlü, cimri ve şişman olarak tasvir ediliyor. Hatta pasta yediği bir bölümde domuza benzetiliyor.

Senaristler ve yönetmenler şişman ayrımcılığını alaşağı etmek yerine şişmanlığı komedi unsuru olarak kullanıyor. Bu nedenle görsel medyada şişmanlarla genellikle alay ediliyor.

Şişmanlığın komedi unsuru olarak kullanılması ve şişmanlarla alay edilmesi toplumdaki önyargıların yeniden üretilmesine neden oluyor. Şişmanların daha gerçekçi ve çeşitli şekilde yansıtıldığı ürünler ortaya konması bu durumu tersine çevirebilir.