Okul öncesi dönemdeki çocuklarda kayıp ve yas süreci

Sevdiklerimizin kaybından sonra sakin bir kabulden kriz tepkisine kadar değişen farklı yas tepkileri gösterebiliyoruz. Yas tutma süreci, tedavi edilmesi gereken bir hastalık veya bozukluk değil; doğal ve beklenen bir süreç olarak tanımlanıyor.

Yakınları vefat eden çocuklar da yetişkinler gibi yas süreci yaşasa da verdikleri stres tepkileri farklı olabiliyor. Okul öncesi dönemindeki (3-5 yaş) çocukların yas sürecine destek olmak için yapabileceklerinize göz atalım.

Çocuğa ölüm hakkında ne bildiğini sorabilirsiniz. Bildikleri üzerinden yaşanan kaybı anlatabilirsiniz. Ölüm haberini şu şekilde verebilirsiniz:

Çok üzülerek sana bir haber vereceğim. Haber annen/baban/kardeşin ile ilgili. Annen/baban/kardeşin öldü, artık bizimle yaşamayacak ama onu hiç unutmayacağız. Öldü ama seni hep sevecek.

Çocuk ölümün ne olduğunu sorarsa kalbi atmayacak, bizim gibi koşup yürüyemeyecek, nefes alamayacak ve acı çekmeyecek gibi açıklamalar yapabilirsiniz.

Ölümü açıklarken bize yukarıdan bakacak, Allah onu yanına aldı, o cennette, derin bir uykuya daldı gibi soyut ve belirsiz ifadeler kullanmaktan kaçının. 3-5 yaşlarındaki çocukların zihinsel olarak bunları algılaması zor olacaktır.

Çocuk sizi dinlememiş ve anlamamış gibi davranabilir. Ona konuyu anlaması ve kavraması için zaman verebilirsiniz. Başka bir işle uğraşırken veya oyun oynarken size ölümle ilgili sorular sorabilir.

Okul öncesi dönemdeki çocuklar geri dönecek mi? bana kim bakacak? gibi soruları daha sık sorabiliyor. Böyle bir duruda ona kimin bakacağını net şekilde ifade edebilirsiniz. Ölen kişinin geri dönmeyeceğini, onun için dua edebileceğini, fotoğraflarına bakabileceğini söyleyebilirsiniz.

Çocuk aynı soruları yeniden sorabilir. Aynı kısalıkta ve net cevaplar vermeye devam edin. Uzun ve ayrıntılı açıklamalar yapmaktan kaçının.

Çocuk birini kaybettiğinde kayıp haberini çocuğun güvendiği ve yakını olan birinin vermesi daha uygun görülüyor. Kayıp haberinin psikolog tarafından veya psikolog eşliğinde verilmesi gerekmiyor. Eğer ölüm haberini verme konusunda zorlanıyorsanız bunu nasıl yapacağınız konusunda psikolog desteği alabilirisiniz.