Dopamin, sinir hücrelerinin birbirleriyle iletişim kurmalarını sağlayan ve nörotransmitter olarak isimlendirilen biyokimyasal haberci moleküldür.
Vücutta tirozin aminoasidinden üretilen dopamin, haz almada rol oynuyor; çabalamaya, odaklanmaya ve yaratıcı düşünmeye yardımcı1 oluyor. Ayrıca dopamin öğrenmeyi, motivasyonu, kalp atım hızını, uykuyu, dikkati ve duygu durumunu etkiliyor.
Dopaminin fazla veya az üretilmesi obezite, parkinson, dikkat eksikliği ve şizofreni gibi sağlık sorunlarına neden olabiliyor.
Obezite
Harcadığınızdan daha fazla kalori alırsanız vücut ağırlığınız artar! O halde obeziteli bireyler neden daha az kalori almaya başladıklarında ağırlık kaybedemiyor?
Bu soruyu yanıtlamak hiç de kolay değil… Obezite ile yaşayan bireylerde vücudun yeterince dopamin ve serotonin salgılayamadığından1 ya da dopamin-serotonin direnci gelişmiş olabileceğinden söz ediliyor.
Parkinson hastalığı
Dopamin, hareketlerin akıcı ve koordineli olarak yapılmasını sağlıyor. Dopamin üreten hücrelerin %60-80’i kaybedildiğinde yeterli miktarda dopamin üretilemiyor ve parkinson hastalığının motor belirtileri ortaya2 çıkıyor.
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu
Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğuna (DEHB) neyin sebep olduğu kesin olarak bilinmiyorsa da araştırmalar dopamin eksikliği ve kalıtımsal özellikler üzerinde1 duruyor.
Şizofreni
Beynin belirli bölgelerinde çok fazla miktarda dopamin birikmesi sonucunda şizofreni oluştuğu1 belirtiliyor.
Madde bağımlılığı
Bağımlılık yapıcı maddeler, beyinde büyük ve hızlı bir dopamin artışına neden oluyor. Bu durum doğal ödül sisteminin büyük ölçüde tatmin edilmesini sağlıyor. Tekrarlanan madde kullanımı da haz eşiğini yükselterek vücudun doğal dopamin üretme yeteneğini1 azaltıyor.
Uzman Diyetisyen • Şenol YILDIZ
Konu hakkında geniş bilgi için hekiminizle, psikoloğunuzla ve uzman diyetisyeninizle görüşün. Sağlıklı günler diliyorum.
1webmd.com/mental-health/what-is-dopamine 2parkinsondernegi.com/parkinson-nedir
