Son dönemde sıkça duyulan nosebo etkisi nedir?

Klinik sonuçlar üzerinde önemli yansımaları bulunan nosebo etkisi, plasebonun karanlık tarafı veya plasebonun kötü kardeşi olarak¹ ifade ediliyor.

1 • Nosebo etkisi nedir?

Tedaviden bağımsız olarak azalan iyileşmeye ya da artan yan etki sıklığına nosebo etkisi adı veriliyor.

Hastanın psikolojik durumu veya hasta-sağlık profesyoneli arasındaki iletişim, tedaviye ilişkin olumsuz beklentiler oluşturarak nosebo etkisine neden olabiliyor. Ayrıca arkadaş çevresi, aile, hasta-hasta iletişimleri, internet ve sosyal medya da olumsuz beklentileri besliyor.

2 • Nosebo etkisinin nedeni nedir?

Nosebo etkisinin oluşmasında psiko-nörobiyolojik süreçlerin etkili olduğu düşünülüyor. Tedaviye ilişkin olası yan etkilere odaklanmanın ağrı, impotans (cinsel iktidarsızlık), mide bulantısı, şişkinlik, ödem ve ağırlık artışı hissi verebileceği ifade ediliyor.

Hastanın tedaviye uyumu ve güveni, tedavinin kendisinden daha güçlü bir klinik etki¹ yaratabiliyor.

Nosebo etkisi beslenme tedavisine güvensizliğe, klinik yanıtta azalmaya ve tedaviyi bırakmaya neden olabiliyor. Son dönemde laktoz intoleransına ve glüten duyarlılığına yönelik artan şikâyetlerde nosebo etkisi önemli bir neden olarak görülüyor.

3 • Nosebo etkisine karşı neler yapılabilir?

Beslenme tedavinize yönelik olumsuz düşüncelerden uzak durmanızı ve sağlık profesyoneline güvenmenizi öneriyorum.

Nosebo etkisine yönelik bilimsel araştırmalar yapılmaya devam ediyor. Konu hakkında geniş bilgi için hekiminizle ve uzman diyetisyeninizle görüşün. Sağlıklı ve keyifli günler diliyorum.

¹Tanrıverdi, L. H., Parlakpınar, H. (2019). Güncel bir tıbbi kavram: Nosebo, J Tradit Complem Med. 2019;2(3):151-9 (DOI: 10.5336/jtracom.2019-71227)