Günlük yaşantımızda ve medyada birçok şiddet olayına şahit oluyoruz. Söz konusu şiddet olayları bunu deneyimleyen mağdurlar için travmatik, örseleyici ve trajik olabiliyor.
Şiddet, onu deneyimleyenler için zorlayıcı olsa da mağduru suçlama eğiliminde olabiliyoruz. Bu eğilim sosyal psikolojide mağduru (kurbanı) suçlama olarak tanımlanıyor.
Mağduru suçlamaya dair en yaygın örnek kadına yönelik şiddet olaylarında yaşanıyor.
O saatte orada ne işi varmış!
Kocasının sözünü dinlemeliydi!
Alkol kullanırsa böyle olur!
Bu şekilde giyinerek dışarı çıkarken ne olmasını bekliyordu ki!
Peki şiddet mağduru olduğu halde neden olayın kurbanını suçluyoruz? Sosyal psikoloji bu davranışımızı adil dünya inancı kuramı ile açıklıyor.
İyilerin ödüllendirildiği ve kötülerin cezalandırıldığı bir dünyada yaşadığımıza inanma ihtiyacımız adil dünya inancının temelini oluşturuyor. Elbette dünya adil bir yer değil ancak böyle olduğunu düşünmek bize güvende hissettiriyor.
Bir başkasının mağduriyetine tanık olduğumuzda adil dünya inancımız zedeleniyor ve bu bize sıkıntı veriyor. Bu nedenle “Başına bu olay geldiyse yanlış bir şey yapmıştır.” gibi düşüncelerle mağduru suçlama eğiliminde oluyoruz.
Mağduru suçlamak, mağdurla kendi aramıza psikolojik bir mesafe koymamıza neden oluyor. Böylece:
- Mağdurun yaşadığı zorluk karşısında duygusal bir sıkıntı yaşamıyoruz.
- Mağdurun başına gelen olaya neden müdahale etmediğimizi gerekçelendirebiliyoruz.
- Sonuç olarak olayla ilgili duygusal ve davranışsal sorumluluk almaktan kaçınıyoruz.
Biz kendi duygusal sıkıntımızdan mağduru suçlayarak uzaklaşsak da mağduru suçlamanın önemli toplumsal sonuçları bulunuyor.
Kadına yönelik şiddet olaylarındaki mağduru suçlama davranışımızı yalnızca adil dünya inancı ile açıklamak makul gözükmüyor. Kadınların maruz kaldıkları şiddetin ve şiddet karşısındaki tutumuzun toplumsal cinsiyet eşitsizliği ile ilişkili olduğu da biliniyor.
Yaşanılan olayın türü ne olursa olsun kimsenin şiddeti hak etmediğini ve bundan sorumlu olmadığını hatırlamak gerekiyor. Herkes yaşamını adil, güvenli ve onurlu şekilde sürdürmeyi hak ediyor.
0 yorum